Η Σταύρωση του Αγίου Δυσμάς

 
Συχνά όταν κάποιος ακολουθεί μια γραμμή έρευνας σε κάποιο θέμα, συναντάει εξωτερικές πληροφορίες οι οποίες δείχνουν να σχετίζονται με την κεντρική ιδέα αλλά ίσως είναι κάπως ακανόνιστες, όπως φαίνεται σ’ αυτό το κεφάλαιο. Αυτό που παρακίνησε πρωτίστως την συγγραφή του ήταν το όνομα «Άγ. Ιούδας Δίδυμος Θωμάς», το οποίο ήταν το πλήρες όνομα του ιστορικού προσώπου γνωστού σε μας ως «Άγιος Θωμάς των Αποστόλων».

Το όνομα «Δίδυμος» μού τράβηξε αμέσως την προσοχή. Αρχικά, δεν είχα ξαναδεί αυτό το όνομα, παρά μόνον μέχρι το πρώτο στάδιο συγγραφής αυτού του βιβλίου το 1998. Η γλωσσική ακολουθία συμφώνων του, μοιάζει πολύ με το ασσυριακό όνομα «Δάμις».

Δάμις = ΔΜΣ
Δίδυμος = ΔΔΜΣ

Η μόνη διαφορά μεταξύ των δύο είναι το διπλό Δ στο όνομα Δίδυμος. «Δί(Δ)υΜος» και «ΔάΜιΣ» είναι εναλλάξιμα και ταυτόσημα. Επίσης, αν λάβουμε υπ’ όψιν το γεγονός ότι το Δ και το Τ είναι γλωσσικό ζευγάρι συμφώνων, τότε τα ονόματα «ΔάΜιΣ» και «ΘωΜάΣ» επίσης γίνονται ταυτόσημα για την συγκριτική γλωσσολογία.

Άραγε θα μπορούσε ο Δάμις, ο «Απόστολος» του Απολλωνίου, ν’ αναφέρεται στην Βίβλο ως ο Άγιος Θωμάς, ο απόστολος του Ιησού; Τι ιδιόμορφη μα συναρπαστική ιδέα! Αμέσως συμβουλεύτηκα το Λεξικό της Βίβλου του Καθηγητή Σμιθ, Τόμος ΙΙΙ, Σελίδα 1489. Παραθέτω αυτολεξεί.

ΘΩΜΑΣ. Είς εκ των Αποστόλων. Κατά τον Ευσέβιο (Eκ. Iσ. Ι. 13) το πραγματικό του όνομα ήταν Ιούδας. Αυτό μπορεί να ήταν απλή σύγχυση με τον Θαδδαίο, ο οποίος αναφέρεται στο εδάφιο. Αλλά μπορεί επίσης το Θωμάς να ήταν επώνυμο. Η [εβραϊκή] λέξη, Τομά σημαίνει «δίδυμος»· και έτσι μεταφράζεται στον Ιωάννη 11:16, 21:2, ὁ δίδυμος. {ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στο Άσ. Ασ. 7:4, [η εβραϊκή λέξη] είναι ακριβώς σαν τον δικό μας «Τομ». Η συχνότητα του ονόματος στην Αγγλία δεν προέρχεται από τον Απόστολο, αλλά από τον Άγ. Θωμά του Καντέρμπουρι.}

Από αυτό το όνομα έχει καλλιεργηθεί η παράδοση ότι είχε μια δίδυμη αδελφή, την Λυδία (Patres Apost. σελ. 272), ή ότι ήταν δίδυμος αδελφός του Κυρίου μας (Thilo, Acta Thomae, σελ. 94)· το οποίο θα επιβεβαίωνε και πάλι την ταυτοποίησή του με τον Ιούδα (πρβλ. Ματθ. 13:55). Λέγεται ότι είχε γεννηθεί στην Αντιόχεια (Patres Apost. σελ. 272, 512).

*

Τέλος παράθεσης. «Ένας δίδυμος αδελφός του Κυρίου μας»; Αναλογιζόμενοι πόσο κοντά ήταν ο Δάμις με τον Απολλώνιο επί καθημερινής βάσεως, και σίγουρα είχαν περίπου την ίδια ηλικία, δεν θα ήταν τελείως παράλογο να υποθέσουμε ότι κάποιοι εκείνη την εποχή ίσως νόμισαν ότι είναι «δίδυμοι».

Η Αντιόχεια ήταν/είναι πιο κοντά στην Καππαδοκία απ’ ότι στην Ιουδαία και τότε βρισκόταν σ’ εκείνο το μέρος της Συρίας το οποίο στο μέλλον θα γινόταν η κατοικία της Φιλοσοφικής Αυτοκράτειρας Ιουλίας Δόμνας. Ο Φιλόστρατος μας λέει ότι η Αυτοκράτειρα έμαθε για τον Απολλώνιο από έναν συγγενή του Δάμιδος, ο οποίος ζούσε στην Νινευή, όχι πολύ μακριά από την Αντιόχεια, εκεί όπου ο Δάμις συνάντησε για πρώτη φορά τον Απολλώνιο· αλλά ο Φιλόστρατος δεν μας λέει πού ακριβώς γεννήθηκε ο Δάμις. Βλέπε Κεφάλαιο 18.

Στην Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα Μικροπαιδεία (1980), τόμος ΙΧ, σελίδα 959, βρίσκουμε τις ακόλουθες πληροφορίες, τις οποίες παραθέτω αυτολεξεί.

*

Θωμάς, Άγιος (γεν. μάλλον στην Γαλιλαία – πέθ. κατά παράδοση το 53 μ.Χ. στο Μανδράς, Ινδία), ένας εκ των 12 Χριστιανών Αποστόλων. Το όνομά του στα αραμαϊκά (Τε’ομα) και στα ελληνικά (Δίδυμος) σημαίνει «δίδυμος»· Ο Ιωάννης στο 11:16 τον αναφέρει ως «Θωμάς ο λεγόμενος Δίδυμος». Αποκαλείται Ιούδας Θωμάς (δηλ. Ιούδας ο Δίδυμος) από τους Συρίους. […]

Ίσως το πιο γνωστό γεγονός της ζωής του είναι εκείνο που δημιούργησε την φράση «άπιστος Θωμάς». Στον Ιωάννη 20:19-29 δεν ήταν ανάμεσα στους μαθητές στους οποίους ο αναστηθείς Χριστός εμφανίστηκε για πρώτη φορά, και όταν το είπαν στον δύσπιστο Θωμά, ζήτησε απτές αποδείξεις για την Ανάσταση, τις οποίες έλαβε όταν ο Χριστός επανεμφανίστηκε και του είπε να αγγίξει τις πληγές του. Η ξαφνική αντίληψη της αλήθειας («ὁ Κύριός μου καὶ ὁ Θεός μου») κάνει τον Θωμά τον πρώτο που παραδέχεται ρητώς την θεϊκότητα του Χριστού.

Η μετέπειτα ιστορία του Θωμά είναι αβέβαιη. Κατά την Εκκλησιαστική Ιστορία του 4ου αιώνα του Επισκόπου Καισαρείας Ευσεβίου, εκχριστιάνισε την Πάρθια (σημερινό Χορασάν). Η χριστιανική παράδοση λέει ότι αργότερα ο Θωμάς επέκτεινε το αποστολικό του έργο στην Ινδία, όπου αναγνωρίζεται ως ο ιδρυτής της εκκλησίας των Συρίων Χριστιανών στο Μαλαμπάρ, ή Χριστιανών του Αγίου Θωμά. Στις απόκρυφες Πράξεις Θωμά, οι οποίες γράφτηκαν αρχικώς στα συριακά, μνημονεύεται το μαρτύριο του από τον βασιλιά του Μιλαπόρε στο Μανδράς, όπου βρίσκονται το όρος Άγ. Θωμάς και ο καθεδρικός Σαν Τομέ – ο παραδοσιακός τόπος ταφής του· ωστόσο, τα λείψανά του λέγεται ότι μεταφέρθηκαν στην Δύση και τελικά τοποθετήθηκαν στην Ορτόνα της Ιταλίας. Λέγεται ότι επισκέφτηκε την αυλή του Ινδοπάρθου βασιλιά Γονδοφέρνη, ο οποίος του ανέθεσε να χτίσει ένα βασιλικό παλάτι (οι Πράξεις Θωμά λένε ότι ήταν ξυλουργός)· φυλακίστηκε διότι έδωσε τα χρήματα που του εμπιστεύτηκαν σε φιλανθρωπίες. Αν και κάποιες από τις Πράξεις Θωμά είναι πιθανές, τα στοιχεία δεν είναι τελεσίδικα. Στην Συριακή Εκκλησία εορτάζεται στις 3 Ιουλίου, ενώ αλλού στις 21 Δεκεμβρίου.

Εκτός των προαναφερθέντων αποκρύφων, άλλα όμοια έργα σχετικά ή αποδιδόμενα στον Θωμά είναι το Ευαγγέλιο του Θωμά (ανάμεσα στους Κοπτικούς Γνωστικούς παπύρους που βρέθηκαν το 1945 στην Άνω Αίγυπτο), το Βιβλίο του Θωμά του Αθλητή, και το Evangelium Joannis de obitu Mariae («Το Μήνυμα του Ιωάννου σχετικώς με τον Θάνατο της Μαρίας»).

[ΣΧΟΛΙΟ: Αυτός ο Θωμάς ήταν ξυλουργός. Ο «Ιησούς Χριστός» ήταν ξυλουργός. Αυτός ο Θωμάς ήταν προφανώς και συγγραφέας, ενώ και ο Δάμις ήταν συγγραφέας. Η κύρια εορτή του είναι στις 21 Δεκεμβρίου, η οποία συνδέεται με το Ηλιοστάσιο, την Ρωμαϊκή Σατουρνάλια και την γέννηση του Μίθρα (βλέπε και Κεφάλαιο 12)· και η 3η Ιουλίου είναι η ετήσια ηλιακή ανατολή του Σειρίου/Σόθις, η οποία ήταν η αρχή του αιγυπτιακού έτους. Αυτές οι περίεργες συμπτώσεις είναι υπό έρευνα.]

Τα μόνα που ξέρουμε γι’ αυτόν είναι στο κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο· και είναι τρία χαρακτηριστικά, που όμως συμφωνούν τόσο μεταξύ τους, ώστε αν και μηδαμινά, τοποθετούν τον χαρακτήρα του ενώπιον μας με μια ακρίβεια που δεν υπάρχει για κανέναν από τους δώδεκα Αποστόλους, πλην των Πέτρου, Ιωάννη, και Ιούδα Ισκαριώτη. Αυτός ο χαρακτήρας είναι κάποιου δύσπιστου, ο οποίος καταλαβαίνει όλες τις δυσκολίες ενός ζητήματος, μελαγχολεί, βλέπει τα πράγματα από την σκοτεινή πλευρά, και όμως είναι γεμάτος διακαή αγάπη για τον Δάσκαλό του. […]

Στην Καινή Διαθήκη [μετά το επεισόδιο του «απίστου Θωμά», ΡΣ] μαθαίνουμε για τον Θωμά άλλες δύο φορές, μία στην θάλασσα της Γαλιλαίας με τους επτά μαθητές, όπου είναι δεύτερος μετά τον Πέτρο (Ιωάννης 21:2), και μετά στην σύναξη των Αποστόλων μετά την Ανάληψη (Πράξεις 1:13). Το τέλος της ζωής του είναι γεμάτο από παραδόσεις και θρύλους· οι οποίοι επειδή δεν βασίζονται στην Βίβλο, παρατίθενται εν συντομία. Οι πρώιμες παραδόσεις, όπως πιστευόταν τον 4ο αιώνα (Ευσεβ. Εκ. Ισ. Ι. 13, ΙΙΙ. 1 - Σωκρ. Εκ. Ισ. Ι. 19) τον παρουσιάζουν να κηρύττει στην Πάρθια και την Περσία, και τον τάφο του να βρίσκεται στην Έδεσσα (Σωκρ. Ε. Ι. IV. 18). Ο Χρυσόστομος αναφέρει ότι ο τάφος του στην Έδεσσα, ήταν ένας απ’ τους τέσσερις αυθεντικούς τάφους των Αποστόλων· οι άλλοι τρεις ήταν των Πέτρου, Παύλου, και Ιωάννη (Ομιλ. κατά Ιουδ. 26). Με την ταφή του στην Έδεσσα συμφωνεί η ιστορία της αποστολής του Θαδδαίου στον Άβγαρο με το γράμμα του Κυρίου μας (Ευσεβ. Εκ. Ισ. Ι. 13).

[ΣΧΟΛΙΟ: Ο Απολλώνιος αλληλογραφούσε με πολλούς. Έχουμε πολλά από τα γράμματά του σήμερα. Είναι συγκεντρωμένα στο τέλος της βιογραφίας του Φιλοστράτου στην έκδοση του Χάρβαρντ. Λαμβάνοντας τα πάντα υπ’ όψιν, αυτή η αλληλογραφία μεταξύ Βασιλέως Αβγάρου (αναφέρεται αλλού) και «Ιησού» ήταν μάλλον αλληλογραφία μεταξύ Αβγάρου και Απολλωνίου. Η Έδεσσα της Συρίας ήταν ακριβώς στα σύνορα της ανατολικής Καππαδοκίας. Και οι δύο μιλούσαν και έγραφαν αραμαϊκά.]

Οι μετέπειτα παραδόσεις τον μεταφέρουν πιο ανατολικά, και του αποδίδουν την ίδρυση της Χριστιανικής Εκκλησίας του Μαλαμπάρ, η οποία είναι γνωστή μέχρι σήμερα ως «οι Χριστιανοί του Αγίου Θωμά»· όπου και δείχνουν τον τάφο του στην συνοικία. Αυτό όμως σήμερα θεωρείται ότι πρόκειται για σύγχυση με κάποιον μεταγενέστερο Θωμά, ιεραπόστολο των Νεστοριανών. Ο μαρτυρικός του θάνατος (στην Περσία ή στην Ινδία) λέγεται ότι οφείλεται σε λόγχη· τιμάται από την Λατινική Εκκλησία στις 21 Δεκεμβρίου, από την Ελληνική στις 6 Οκτωβρίου, και απ’ τους Ινδούς την 1η Ιουλίου.

*

Είναι όντως παράξενο ότι ο Θωμάς είναι ο μόνος εκ των δώδεκα Αποστόλων ο οποίος λέγεται να επισκέφτηκε την Ινδία. Όπως είδαμε προηγουμένως, ο Δάμις συνόδευσε τον Απολλώνιο στην Ινδία. Εάν ο Θωμάς ήταν ο Δάμις, προφανώς κατείχε υψηλή θέση μεταξύ των «Αποστόλων» του Απολλωνίου. Φυσικά, θα ήταν παρών στην λεγόμενη «Ανάληψη», όταν ο Απολλώνιος πραγματοποίησε μια από τις διάσημες «εξαφανίσεις» του και διέφυγε από την Ιουδαία στην Αίγυπτο.

Πριν αποφασίσει να «φύγει αφανώς από την ζωή», ο Απολλώνιος έστειλε τον Δάμι σε μια «μυστική αποστολή» για να παραδώσει ένα εμπιστευτικό γράμμα στον φίλο του, Αυτοκράτορα Νέρβα στην Ρώμη. Ο Δάμις μάλλον δεν έμαθε για τον «θάνατο» του Απολλωνίου παρά μόνον μερικούς μήνες αργότερα όταν επέστρεψε στην Έφεσο. Όσο για το πού πέθανε ο Δάμις, ο Φιλόστρατος δεν μας λέει. Τα απομνημονεύματα του Δάμιδος υποτίθεται σταματούν εκείνη την χρονική στιγμή. Οπότε τι έκανε ο Δάμις αφού πέθανε ο Απολλώνιος;

Μάλλον γύρισε στην πατρίδα του την Ασσυρία, και συνέχισε να γράφει το Ευαγγέλιό του και άλλα βιβλία τα οποία αναφέρθηκαν προηγουμένως. Ο συνάδελφος του Καθηγητή Σμιθ λέει ότι ο Άγ. Θωμάς θάφτηκε στην Έδεσσα. Πού ήταν η Έδεσσα; Υπήρχαν δύο πόλεις μ’ αυτό το όνομα, η πρώτη βρισκόταν στην Μακεδονία και η δεύτερη στο νοτιοκεντρικό τμήμα της σημερινής νοτιοανατολικής Τουρκίας, στο Κουρδιστάν, ακριβώς πάνω από τα σημερινά σύνορα της Συρίας, μια περιοχή που στα αρχαία χρόνια ήταν εντός των συνόρων της Ασσυρίας. Επομένως, από την σημερινή Σανλιούρφα και την αρχαία Έδεσσα μέχρι την Νινευή, πατρίδα του Δάμιδος, το ταξίδι ήταν μικρό.

Σύμφωνα με το Λεξικό Ελληνικής και Ρωμαϊκής Γεωγραφίας του Καθηγητή Σμιθ, (Λονδίνο, 1878), Τόμος Ι, Σελίδες 806-807, «Η Έδεσσα φημιζόταν στα χριστιανικά χρόνια για τις σχολές θεολογίας, στις οποίες οι μαθητές έρχονταν από μεγάλες αποστάσεις. Από αυτές, η πιο σπουδαία ήταν η Περσική Σχολή. Αυτή φαίνεται να περιοριζόταν στους Χριστιανούς του περσικού έθνους. Οι καθηγητές έχουν μείνει στην ιστορία για τον ρόλο τους στην Νεστοριανή διαμάχη, υπό την καθοδήγηση του Ιωάννη, Πατριάρχη Αντιοχείας, και του Ίβα, Επισκόπου Εδέσσης την περίοδο 449-457 μ.Χ., έναντι του Αγίου Κυρίλλου. Είναι σαφές από μια επιστολή του Μπεθ Αρσαμένσις, και από το Chronicon Edessenum, ότι οι Νεστοριανές διδαχές τους ήταν η αιτία της καταστροφής της σχολής τους. Οι καθηγητές εκδιώχθηκαν από τον Μάρτυρο, Επίσκοπο Εδέσσης, και η σχολή κατεδαφίστηκε με απόφαση του Ρωμαίου αυτοκράτορα Ζήνωνος, το 489 μ.Χ., και πάνω από τα ερείπια της χτίστηκε μια εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία. […] Η αποβολή των καθηγητών ήταν αναμφισβήτητα μια βασική αιτία της μετέπειτα άμεσης εξάπλωσης του Νεστοριανισμού.»

Η αίρεση των Νεστοριανών, όπως και των Μανιχαίων, προέκυψε από την επιμονή τους στις ανθρώπινες ιδιότητες του Μεσσία, αρνούμενοι να δεχτούν την ίση θειότητα με τον Πατέρα. Αυτή ήταν μια αίρεση του Χριστιανισμού στην Περσία, και είναι περίεργο ότι ο «Άγ. Θωμάς» είχε σχέση με μια τέτοια αίρεση. Ωστόσο, δεν είναι καθόλου περίεργο ότι ο «Δάμις» θα διάλεγε να περάσει τα τελευταία του χρόνια στην Έδεσσα με ομοϊδεάτες πιστούς, διότι γνώριζε ότι ο Απολλώνιος ήταν μόνον «αγαθός» αλλά όχι «θεός».

Ίσως και ο Δάμις να έκανε μόνος του ένα τελευταίο ταξίδι στην Ινδία, σε πολύ προχωρημένη ηλικία. Ίσως ίδρυσε μια εκκλησία στην μνήμη του Απολλωνίου και κατόπιν, όπως ο Θωμάς, πέθανε εκεί. Κάποιος ίσως χλευάσει μ’ αυτές τις τραβηγμένες συγκρίσεις, αλλά σε μια τέτοιας φύσεως εργασία όπου κάθε συμπτωματικό γεγονός ίσως αποδειχθεί σημαντικό, αξίζει να αναφερθούν.

Αξιοσημείωτο ότι στο Λεξικό της Βίβλου του Καθηγητή Σμιθ βρίσκουμε, αυτήν την φορά αναφορικώς με τους δύο κλέφτες οι οποίοι σταυρώθηκαν δίπλα στον «Ιησού Χριστό», ότι ένας εξ αυτών ίσως λεγόταν «Δημάς» ή «Δυσμάς». Παραθέτω πάλι αυτολεξεί από το λεξικό, Τόμος ΙΙΙ, Σελίδες 1487-88.

ΟΙ ΔΥΟ ΚΛΕΦΤΕΣ. Οι άνδρες που με το όνομα αυτό εμφανίζονται στην ιστορία της σταυρώσεως ήταν λησταί αντί για κλέπται, και ανήκαν στις παράνομες σπείρες οι οποίες λυμαίνονταν τότε και αργότερα την Παλαιστίνη (Ιωσ. Αρχ. XVII. 10, §8, XX. 8, §10). Εναντίον αυτών των ληστών κάθε Ρωμαίος επίτροπος έπρεπε να διεξάγει συνεχή πόλεμο (Ιωσ. B. J. ΙΙ. 13, §2). Η παραβολή του καλού Σαμαρείτη δείχνει πόσο κοινό ήταν να επιτίθενται και να λεηλατούν τους ταξιδιώτες, ακόμη και στην λεωφόρο από την Ιερουσαλήμ για την Ιεριχώ (Λουκάς 10:30). Ήταν απαραίτητη η ένοπλη αστυνομία για να τους αντιμετωπίσουν (Λουκάς 22:52). Συνήθως, όπως στην περίπτωση του Βαραββά, η άγρια ζωή του ληστή συνδεόταν μ’ έναν φανατικό ζήλο για την ελευθερία, ο οποίος μετέτρεπε την επιδρομή σε μια λαϊκή εξέγερση (Μάρκος 15:7). Για τέτοια εγκλήματα οι Ρωμαίοι είχαν μόνον μια καταδίκη. Η ποινή ήταν άμεση σταύρωση ληστή και επαναστάτη (Ιωσ. B. J. ΙΙ. 13, §2).

[ΣΧΟΛΙΟ: Τα παραπάνω δείχνουν ξεκάθαρα τις πολιτικές απειλές αυτών των εγκληματικών πράξεων κατά την υπό εξέταση επαναστατική περίοδο. Βλέπε Κεφάλαια 12 & 13.]

Για το παρελθόν αυτών των δύο που δεινοπάθησαν στον Γολγοθά δεν γνωρίζουμε τίποτα. Είχαν δικαστεί και καταδικαστεί, και περίμεναν την εκτέλεσή τους πριν κατηγορηθεί ο Κύριός μας. Είναι αρκετά πιθανόν, όπως αναμενόταν την ίδια στιγμή ο θάνατος του Βαραββά, ότι ήταν μεταξύ των συστασιαστών οι οποίοι είχαν φυλακιστεί μαζί του, και είχαν λάβει μέρος στην εξέγερση όπου ζήλος, μίσος, πατριωτισμός, και μανία για λεηλασία εμπλέκονταν σ’ ένα άγριο ανακάτωμα.

Περίμεναν να πεθάνουν με τον Ιησού Βαραββά. Βρίσκουν τον εαυτό τους με κάποιον ο οποίος έφερε το ίδιο όνομα, αλλά περιγράφεται στην επιγραφή του σταυρού του, ως ο Ιησούς από την Ναζαρέτ. Είναι σχεδόν αδύνατον να μην είχαν ακούσει κάτι για την φήμη του ως προφήτη, ή για την θριαμβευτική είσοδό του ως βασιλιά. Τώρα τον βλέπουν να μοιράζεται την ίδια μοίρα μ’ εκείνους, καταδικασμένος με την ίδια κατά βάση κατηγορία (Λουκάς 23:5).

Και αυτοί θα μετέφεραν τους σταυρούς τους στον καθορισμένο χώρο, ενώ Εκείνος λιποθύμησε στον δρόμο. Τα ενδύματά τους θα τα μοιράζονταν οι στρατιώτες. Γι’ αυτούς επίσης, θα υπήρχε το ναρκωτικό κρασί, το οποίο Εκείνος αρνήθηκε, για να απαλύνει τους οξείς πόνους κατά τις πρώτες ώρες στον σταυρό. Πρώτα υπερισχύει το περιφρονητικό ύφος. Ένας βασιλιάς των Ιουδαίων που δεν μπορούσε ούτε τον εαυτό του να σώσει ούτε να τους βοηθήσει, του οποίου οι οπαδοί δεν είχαν καν αγωνιστεί γι’ αυτόν (Ιωάννης 18:36), ήταν παραδόξως διαφορετικός από τους πολλούς οπλαρχηγούς που μάλλον γνώριζαν να έχουν διεκδικήσει τον ίδιο τίτλο (Ιωσ. Αρχ. XVII. 10, §8), και παραδόξως διαφορετικός από τον «επίσημο δέσμιο», για τον οποίο, όπως φαίνεται, δεν είχαν διστάσει να επισύρουν τον κίνδυνο αιματοχυσίας. Αλλά σ’ έναν εξ αυτών επήλθε μια αλλαγή. Το σκοτάδι που, το μεσημέρι, είχε αρχίσει να καλύπτει τον ουρανό του προξένησε δέος, και η θεία υπομονή, η σιωπή και η πραότητα του βασανιζομένου, τον άγγιξε. Σκέφτηκε το παρελθόν του, και είδε ένα άπειρο κακό. Κύτταξε τον άνθρωπο που πέθαινε στον σταυρό δίπλα του, και είδε μια άπειρη ευσπλαχνία. Αυτός ήταν όντως διαφορετικός απ’ όλους τους άλλους «βασιλείς των Ιουδαίων» που είχε γνωρίσει. Κάποιος σαν Αυτόν πρέπει να ήταν όλα όσα είχε ισχυριστεί ότι είναι. Το να ξεχαστείς από έναν τέτοιο βασιλιά τού φαίνεται πλέον η πιο τρομερή όλων των ποινών· το να λάβει μέρος στον θρίαμβο της επιστροφής του, η πιο ευλογημένη απ’ όλες τις ελπίδες. Η ποθητή προσευχή απαντήθηκε, όχι στον νου, αλλά στο πνεύμα. Μόνον σ’ εκείνον, από όλους τους μυριάδες που Τον είχαν ακούσει, μίλησε ο Κύριος για τον Παράδεισο, ξυπνώντας μ’ αυτήν την λέξη τις σκέψεις ενός αγνότερου παρελθόντος και τις ελπίδες μιας άμεσης ανάπαυσης. Αλλά η χαρά της θα ήταν κάτι περισσότερο από ωραία άλση και ευχάριστα ποτάμια. «Μετ᾿ ἐμοῦ ἔσῃ». Πρέπει να τον θυμούνται εκεί.

[ΣΧΟΛΙΟ: Δεν είναι λογικό να υποθέσουμε ότι εάν ο Δάμις κρεμόταν στον σταυρό δίπλα στον Απολλώνιο, θα μιλούσαν; Δεν είναι λογικό να σκεφτούμε ότι ο Απολλώνιος θα προσπαθούσε να ηρεμήσει και να καθησυχάσει τους φόβους που βίωνε ο Δάμις; Συνεπώς, το ότι μόνον ένας εξ αυτών των λεγομένων «ληστών» συνομιλούσε με τον «Βασιλιά των Ιουδαίων», όπως τον αποκαλούσε ο Πιλάτος, αλλά και το ότι ήταν επίσης Εθνικός, όπως φαινόταν από το γυμνό, ακάθαρτο, ανίερο, απερίτμητο πέος του, δεν θα ήταν παράλογο· ο άλλος, ένας ξένος, ειδικά εάν ήταν περιτετμημένος, δεν θα είχε κάτι συγκεκριμένο να πει. Η όποια ερμηνεία σ’ αυτήν την ιστορία θα μπορούσε να έχει προστεθεί ως εξωραϊσμός στην μετέπειτα εκκλησιαστική ιστορία.]

Δεν μπορούμε να απορούμε που μια τέτοια θαυμάσια ιστορία είναι ανά πάσα στιγμή στο μυαλό των ανθρώπων, και τους οδηγεί να υποθέτουν και να κάνουν ερωτήσεις για τις οποίες δεν έχουμε στοιχεία να απαντήσουμε. Ο απλούστερος και πιο αληθής τρόπος θεώρησης είναι αυτών οι οποίοι, απ’ τον μεγάλο Αλεξανδρινό στοχαστή (Ωριγένης, in Rom. III) έως τον συγγραφέα του πιο δημοφιλούς ύμνου των ημερών μας, έχουν δει στον «θνήσκοντα κλέφτη» το πρώτο χαρακτηριστικό παράδειγμα της «δικαίωσης ενός ανθρώπου από την πίστη χωρίς τα έργα του νόμου». Ακόμη και εκείνοι των οποίων οι σκέψεις ήταν λιγώτερο βαθειές και ευρείες αναγνώρισαν ότι σ’ αυτήν και παρόμοιες περιπτώσεις το βάπτισμα του αίματος παρείχε την εξωτερική ένδειξη της αναγεννήσεως (Hilar. De Triniτ. C. X. - Jerome, Ep. XIII).

Οι λογικοί προβληματισμοί στην διαμάχη του Πελαγιανισμού θόλωσαν, σ’ αυτήν όπως και σε άλλες περιπτώσεις, την σαφή κρίση του Αυγουστίνου. Διατηρώντας την απόλυτη ανάγκη του βαπτίσματος για την σωτηρία, πρέπει να εξετάσει αν ο μετανοήσας κλέφτης είχε βαπτιστεί, και ταλαντεύεται, με μελαγχολικό δισταγμό, μεταξύ των δύο απαντήσεων. Κατά καιρούς είναι διακείμενος να προτιμήσει την λύση η οποία είχε ικανοποιήσει άλλους. Μετά όμως αποτολμά την εικασία ότι το νερό που ξεπήδησε από την κεντημένη πλευρά τον είχε ραντίσει, κάτι που αποτελούσε επαρκές βάπτισμα. Τελικά, υποχωρώντας στην αμείλικτη λογική μιας μυστηριακής θεωρίας, καταλήγει στην υπόθεση ότι μάλλον είχε βαφτιστεί προηγουμένως, είτε στην φυλακή είτε προτού γίνει ληστής (comp. De Anima, I. 11, III. 12 - Serm. de Temp. 130 - Retract. I. 26, III. 18, 55).

Άλλες εικασίες στρέφονται περισσότερο γύρω από τις συνθήκες της ιστορίας. Ο Μπέγκελ, συνήθως οξύς, εδώ σφάλλει στην εκτίμηση, βρίσκοντας στα λόγια του Κυρίου, που παραλείπουν κάθε αναφορά στο μεσσιανικό βασίλειο, μια ένδειξη ότι ο μετανοήσας κλέφτης ήταν Εθνικός, ο αμετανόητος Ιουδαίος, και άρα η σκηνή στον Γολγοθά ήταν χαρακτηριστική της θέσεως των δύο Εκκλησιών (Gnomon N.T. σε Λουκά 23). O Στίερ (Words of the Lord Jesus, in loc.) διαβάζει στα λόγια της επίπληξης (οὐδὲ φοβῇ σὺ τὸν Θεόν) την γλώσσα κάποιου ο οποίος καθ’ όλη την διάρκεια άκουγε με θλίψη και φρίκη τις ύβρεις του πλήθους, και την έκρηξη μιας καταπιεσμένης αγανάκτησης.

[ΣΧΟΛΙΟ: Και ο Δάμις ήταν Σύριος Εθνικός, όχι Ιουδαίος.]

Τα Απόκρυφα Ευαγγέλια, ως συνήθως, κάνουν τα πάντα για να κατεβάσουν την θεία ιστορία στο επίπεδο του θρύλου. Ακολουθούν τον μετανοημένο ληστή στον αόρατο κόσμο. Είναι ο πρώτος άνθρωπος που μπαίνει στον παράδεισο. Ο Αδάμ, ο Σεθ και οι πατριάρχες τον βρίσκουν ήδη εκεί με τον σταυρό του. Ο αρχάγγελος Μιχαήλ τον οδηγεί στην πύλη, και το φλογισμένο σπαθί παραμερίζει για να τον αφήσει να περάσει (Ευαγ. Νικοδ. 2:10). Ονόματα εδόθησαν σ’ αυτούς τους δύο ληστές. Δημάς ή Δυσμάς λεγόταν ο μετανοήσας κλέφτης, ο οποίος κρεμόταν στα δεξιά, και Γέστας ο αμετανόητος στα αριστερά (Ευαγ. Νικοδ. 1:10 - Ιστορία του Ιωσήφ C. 3). Η κραυγή της ικεσίας επεκτείνεται σε μια μεγάλη φλύαρη προσευχή (Ιστορία του Ιωσήφ. 1. C), το ίδιο και η υπόσχεση. Η ιστορία της Νηπιακής ηλικίας γίνεται η προφητεία της Σταύρωσης. Η αγία οικογένεια, κατά την φυγή στην Αίγυπτο, συναντάει μια σπείρα ληστών. Ένας εξ αυτών, ο Τίτος (τα ονόματα είναι διαφορετικά εδώ), έχει συμπόνια, αγοράζει την σιωπή του συντρόφου του, Δουμάχου, και το βρέφος Χριστός προφητεύει ότι μετά από τριάντα χρόνια ο Τίτος θα σταυρωθεί μαζί του, και θα πάει πριν απ’ αυτόν στον Παράδεισο (Ευαγ. Νηπ. C. 23). Όπως και σε άλλες περιπτώσεις, έτσι και εδώ, η φαντασία των συγγραφέων φαίνεται να ήταν γόνιμη με τα ονόματα. O Μπέντε (Collectan.) αναφέρει τα Μαθά και Τζοκά ως τα επικρατέστερα στην εποχή του. Ωστόσο, το όνομα που δίνει το Ευαγγέλιο του Νικοδήμου επικράτησε, και ο Άγ. Δυσμάς έχει την θέση του στο αγιολόγιο της Συριακής, Ελληνικής και Λατινικής Εκκλησίας.

[ΣΧΟΛΙΟ: Σ’ αυτήν την δεύτερη παράδοση ο ένας εκ των δύο κλεφτών λέγεται «Δουμάχος», το οποίο επίσης περιλαμβάνει την ακολουθία συμφώνων ΔΜ(Χ)Σ· αλλά δεν υπάρχει γλωσσολογική σχέση μεταξύ των «Γέστας» και «Τίτος».]

Όλα αυτά είναι βεβαίως, αρκετά παιδαριώδη. Οι φιλόψογες αντιρρήσεις για την αφήγηση του Λουκά ως ασυμβίβαστη μ’ αυτήν του Ματθαίου και του Μάρκου, και το συμπέρασμα ότι και οι δύο είναι λίγο-πολύ θρύλοι, είναι ελάχιστα λιγώτερο παιδαριώδεις (Strauss, Leben Jesu, ΙΙ. 519 - Ewald, Christus, Gesch V. 438). Η προφανής απάντηση είναι αυτή που έδωσε ο Ωριγένης (Ομιλ. 35 περί Ματθ.), ο Χρυσόστομος (Ομιλ. 88 περί Ματθ.) και άλλοι (comp. Suicer, λ. ληστές). Και οι δύο ξεκίνησαν υβρίζοντας. Κατόπιν ο ένας ένοιωσε συμπάθεια και δέος. Η άλλη εξήγηση, που δίνει ο Κυπριανός (De Passione Domini), ο Αυγουστίνος (De Cons. Evang. III. 16) και άλλοι, η οποία εξαναγκάζει σε συμφωνία τον Ματθαίο και τον Μάρκο με τον Λουκά, υποθέτοντας μια συνεκδοχή, ή σύλληψη, ή εναλλαγή, είναι όπως πιστεύεται, πολύ λιγώτερο ικανοποιητική. Η εξειδικευμένη λέξη, καλύπτει ελαφρώς την αντίφαση που η υπόθεση αυτή παραδέχεται αλλά δεν εξηγεί.

*

Αντίφαση όντως!

Και τι είδους σενάριο θα έπρεπε να φτιάξουμε για να εξηγήσουμε αυτήν την ριζοσπαστική «υπόθεση»; Ο Απολλώνιος, ως «Ιησούς Χριστός», συνελήφθη την νύχτα στον Κήπο της Γεσθημανής. Αυτή η «προδοσία» στους Ρωμαίους από τον Ιούδα Ισκαριώτη είχε σχεδιαστεί εκ των προτέρων. Ήθελαν να γίνει η σταύρωση την Παρασκευή, αν έπρεπε να γίνει, διότι επειδή κατέβαζαν τα σώματα απ’ τους σταυρούς το ηλιοβασίλεμα για την τήρηση του ιουδαϊκού Σαββάτου, η επιβίωση από την σταύρωση ήταν πολύ πιο εφικτή την Παρασκευή από οποιαδήποτε άλλη μέρα της εβδομάδας. Περισσότερα γι’ αυτό το «σχέδιο», στα μαγευτικά βιβλία The Jesus Scroll του Ντόνοβαν Τζόυς (Νέα Υόρκη, 1972) και The Jesus Conspiracy: The Turin Shroud and the Truth About the Resurrection των Χόλγκερ Κέρστεν και Έλμαρ Ρ. Γκρούμπερ, ειδικά στο Τρίτο Μέρος, «Τα Κρυμμένα Μυστικά του Γολγοθά», το οποίο προανέφερα.

Οι δύο κλέφτες βρίσκονταν ήδη στην φυλακή, περιμένοντας την εκτέλεσή τους μαζί με τον Ιησού Βαραββά. Αν ένας εξ αυτών ήταν ο Δάμις, τότε προφανώς είχε συλληφθεί πριν το βράδυ της Πέμπτης. Ο Απολλώνιος θα το ήξερε και θα είχε στενοχωρηθεί πολύ. Μάλλον μέχρι τότε, ο Απολλώνιος θα είχε αποφασίσει να πεθάνει μαζί με τον Δάμι, προτιμώντας τον θάνατο απ’ την μοναξιά που θα έφερνε η απουσία του Δάμιδος στο υπόλοιπο της ζωής του.

Πότε συνελήφθη ο Δάμις; Μάλλον την προηγουμένη Κυριακή, γνωστή σήμερα ως «Κυριακή των Βαΐων», κατά την «επαναστατική ταραχή» στον Ιουδαϊκό Ναό της Ιερουσαλήμ. Και από την ιστορία, προκύπτει αυτομάτως ότι ούτε ο Δάμις πέθανε στον σταυρό. Με κάποιο τρόπο επέζησε μαζί με τον Απολλώνιο, χωρίς να τους σπάσουν τα πόδια. Αμφότεροι θα ήταν σίγουρα αναίσθητοι όταν τους κατέβασαν από τους σταυρούς. Επομένως, δεν είναι παράξενο ότι ο Δάμις, ο «άπιστος Θωμάς», θα κατενθουσιαζόταν μαθαίνοντας μερικές ημέρες αργότερα, ότι όχι μόνον εκείνος επέζησε αλλά και ο Απολλώνιος επίσης! Μ’ αυτήν την τραγωδία στις ζωές τους, είναι αρκετά κατανοητό το ότι δεν επέστρεψαν ποτέ στην Παλαιστίνη, «μια χώρα που οι κάτοικοί της μόλυναν και με αυτά που έκαναν και με αυτά που έπαθαν».

 

Apollonius of Tyana & The Shroud of Turin, Κεφάλαιο 14

Ιησούς Βαραββάς

 

Λεξικό της Βίβλου, Τόμος Ι, Σελίδες 165-166.

ΒΑΡΑΒΒΑΣ. Υιός του Αββά, ληστής (Ιωάννης 18:40), ο οποίος είχε διαπράξει φόνο σε εξέγερση (Μάρκος 14:7, Λουκάς 23:19) στην Ιερουσαλήμ, και βρισκόταν στην φυλακή κατά την δίκη του Ιησού από τον Πιλάτο. Όταν ο Ρωμαίος διοικητής, στην αγωνία του να σώσει τον Ιησού, πρότεινε να τον ελευθερώσει κατά το έθιμο ότι πρέπει να απελευθερώσει έναν κρατούμενο το Πάσχα, όλο το πλήθος φώναξε, αἶρε τοῦτον, ἀπόλυσον δὲ ἡμῖν Βαραββᾶν: αίτημα που ικανοποίησε ο Πιλάτος.

Σύμφωνα με πολλά κυρτά, ή μεταγενέστερα χειρόγραφα, στον Ματθ. 27:16, το όνομά του ήταν Ιησούς Βαραββάς· η ερώτηση του Πιλάτου λοιπόν γίνεται, τίνα θέλετε ἀπολύσω ὑμῖν; Ἰησοῦν Βαραββᾶν ἢ Ἰησοῦν τὸν λεγόμενον Χριστόν; και αυτή η διατύπωση υποστηρίζεται από την αρμενική έκδοση, και την παραθέτει ο Ωριγένης (περί Ματθ. τόμ. V. 35). Συνεπώς έχει γίνει δεκτή στο κείμενο από τους Φρίτζκε και Τίσκεντορφ. Αλλά η αντίθεση με τον στίχ. 20, «ότι θα πρέπει να ζητήσουν [για] τον Βαραββά, και να θανατώσουν τον Ιησού» φαίνεται κρίσιμη γι’ αυτό.

*

Ηλεκτρονική Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα

[Αυτά μού τα έστειλαν το 2004 με email. Δεν ξέρω περισσότερα.]

Βαραββάς. Στην ΚΔ, κατάδικος ή εγκληματίας ο οποίος αναφέρεται και στα τέσσερα ευαγγέλια να διαλέγεται απ’ το πλήθος, αντί του Ιησού Χριστού, για απόλυση απ’ τον Πόντιο Πιλάτο σύμφωνα μ’ ένα έθιμο χάριτος πριν την εορτή του Πάσχα.

Στον Ματθαίο 27:16 ο Βαραββάς αποκαλείται «δέσμιος ἐπίσημος», στον Μάρκο 15:7, Λουκά 23:19, και Ιωάννη 18:40, ο Βαραββάς είναι «μετὰ τῶν συστασιαστῶν δεδεμένος, οἵτινες ἐν τῇ στάσει φόνον πεποιήκεισαν», ένας επαναστάτης εναντίον της ρωμαϊκής κατοχής.

Το όνομα Βαραββάς δεν εμφανίζεται πουθενά αλλού στην Καινή Διαθήκη, ούτε κάποιο εκ των ευαγγελίων δίνει πληροφορίες για την προηγούμενη ή κατοπινή ζωή του. Το όνομα ίσως είναι αραμαϊκό πατρωνυμικό το οποίο σημαίνει «υιός του πατρός» (βαρ αββά) ή «υιός του δασκάλου» (βαρ ραββάν), υποδεικνύοντας ότι ο πατέρας του ήταν ίσως Ιουδαίος ηγέτης. Σύμφωνα με τον πρώιμο βιβλικό ακαδημαϊκό Ωριγένη και άλλους σχολιαστές, το πλήρες όνομα του Βαραββά μπορεί να ήταν Ιησούς Βαραββάς, καθότι Ιησούς ήταν κοινό μικρό όνομα. Άρα, το πλήθος είχε να διαλέξει μεταξύ δύο συνονομάτων ατόμων.

Το μυθιστόρημα Βαραββάς (1950) του Περ Λάγκερκβιστ εξερευνά την ενδότερη ζωή του εγκληματία μετά την απόλυσή του.

*

Νέο Παγκόσμιο Λεξικό Webster της Αμερικανικής Γλώσσας, Κολλεγιακή Έκδοση, 1966

abbot, ουσιαστικό (αγγλο-σαξωνικά abbod· λατινικά & ελληνικά, αββάς· αραμαϊκά, αμπά, πατέρας), ο επί κεφαλής μοναστηριού· ηγούμενος.

*

Ο Ιουδαίος Ιησούς ήταν γνωστός ως «Υιός του Θεού» και «Υιός του Ανθρώπου». Το δεύτερο ήταν αρχαίος ιουδαϊκός τίτλος ο οποίος απονεμόταν σε συγκεκριμένα επιφανή ιστορικά και θρησκευτικά πρόσωπα της ιουδαϊκής ιστορίας. Ο Καθηγητής Σμιθ αφιερώνει αρκετές σελίδες σε μια συζήτηση αυτών των δύο φράσεων, αλλά στον Τόμο ΙΙΙ και σελίδα 1359 βρίσκουμε αυτά τα σύντομα αποσπάσματα: «Με την γενική έννοια κάθε απόγονος του Αδάμ φέρει το όνομα “Υιός του Ανθρώπου” στην Αγία Γραφή […] Αλλά με πιο περιορισμένη σημασία, αποδίδεται ως τρόπος διακρίσεως σε ορισμένα άτομα. Έτσι ο Παντοδύναμος Θεός απευθύνεται στον προφήτη Ιεζεκιήλ ως Μπεν-Αδάμ, ή “Υιό του Ανθρώπου” περίπου 80 φορές στις προφητείες του. […] Με πιο εμφατική και διακριτή έννοια ο τίτλος “Υιός του Ανθρώπου” αποδίδεται στην Παλαιά Διαθήκη στον Μεσσία. Και, στο μέτρο που ο Μεσσίας αποκαλύπτεται στην Παλαιά Διαθήκη ως Θείο Πρόσωπο και Υιός του Θεού, αποτελεί προφητική ανακοίνωση της ενσαρκώσεώς Του.»

Και στην σελίδα 1355, βρίσκουμε: «ΥΙΟΣ. Ο όρος “υιός” χρησιμοποιείται στην Γραφή για να δηλώσει σχεδόν οποιοδήποτε είδος καταγωγής ή διαδοχής, όπως μπεν σανά, ή “υιός έτους”, δηλ. ηλικία ενός έτους· μπεν κεσέθ, “υιός του τόξου”, δηλ. ένα βέλος. Η λέξη βαρ συναντάται συχνά στην Κ.Δ. σε σύνθετα, όπως Βαρτίμαιος.»

Η λέξη μπεν είναι η πιο συνηθισμένη εβραϊκή λέξη για το «γιός του…», αν και ο υπαινιγμός παραπάνω είναι ότι περιστασιακά χρησιμοποιούσαν το βαρ. Το βαρ ήταν μάλλον η αραμαϊκή εκδοχή του μπεν· γι’ αυτό και η σπάνια χρήση του στα εβραϊκά. Στα αραβικά η λέξη είναι μπιν όπως στον Οσάμα μπιν Λάντεν. Επίσης στον ανωτέρω ορισμό του Βαραββά διαβάζουμε ότι το όνομα σημαίνει «υιός του Αββά». Και όπως επισημάνθηκε, αββά ήταν ραβινικός τίτλος τιμής (υποσημείωση Έγουαλντ ανωτέρω). Αββά αραμαϊστί σημαίνει «αρχιερέας». Στην σημερινή κοπτική/αιθιοπική αμαρική γλώσσα, απόγονο της αρχαίας αιγυπτιακής κοπτικής της εποχής του Απολλωνίου, η λέξη για τον πατέρα είναι αββάτ· για τον πατερούλη, αββάγιο· για τον επίσκοπο, αβούν· και για τον ποταμό Νείλο, αββάυ. Όπως η αγγλική έχει γερμανικές και λατινικές επιρροές, έτσι και η αμαρική έχει εβραϊκές και αραμαϊκές επιρροές. Είναι ξεκάθαρο απ’ όλα αυτά ότι η ρίζα αββά προσδιορίζει μια «πατρική φιγούρα» ή έναν «ηγούμενο».

Συνεπώς, ο Ιησούς Βαραββάς ήταν ο Ιησούς Βαρ Αββάς, Υιός του Αββά, Υιός του Πατρός, Υιός του Ηγουμένου στον Ουρανό.

Ο Ιησούς Βαραββάς ήταν ο Ιουδαίος «Μεσσίας»!

Επιτρέψτε μου να παρουσιάσω με μεγάλη μου χαρά ένα επαναστατικό σενάριο το οποίο εξ όσων γνωρίζω δεν έχει διατυπωθεί ποτέ. «Δεν μπορεί να αποδειχθεί τίποτα» για να το πω έτσι, αλλά αυτό δεν είναι δικαιολογία να μην το εξετάσουμε.

Η Μαρία και η Ελισάβετ ήταν ξαδέρφια. Ο «Κύριος» εμφανίστηκε στην Ελισάβετ και την γονιμοποίησε με τον θείο σπόρο.Μερικούς μήνες αργότερα, η Ελισάβετ αποσύρθηκε σε μια σπηλιά στο βουνό για να προετοιμαστεί για την γέννηση του παιδιού της. Η εξαδέλφη της Μαρία την συνόδευσε στην σπηλιά. Ακριβώς τον έκτο μήνα της εγκυμοσύνης της Ελισάβετ, ο «Κύριος» επισκέφτηκε την Παρθένο Μαρία και την γονιμοποίησε με τον θείο σπόρο του. Τρεις μήνες αργότερα, η Ελισάβετ γέννησε τον Ιωάννη τον Βαπτιστή. Έξι μήνες μετά, η Μαρία, σύζυγος του αρχιερέα Ιωσήφ, γέννησε τον Ιησού Βαραββά. Αυτό έγινε το 3 ΠΚΕ. Δώδεκα χρόνια αργότερα αυτός ο νεαρός Ιησούς επισκέφτηκε τον Ναό και εντυπωσίασε τους ιερείς με τις γνώσεις του. Αυτό ήταν το «Βαρ Μιτζβά» του. Κατόπιν εξαφανίστηκε απ’ την ιστορία μέχρι την ηλικία των 30, 18 χρόνια αργότερα, όταν επανεμφανίστηκε για περίπου 3 χρόνια μέχρι το 30 ΚΕ.

Αρκετά χρόνια μετά την γέννηση του Ιησού Βαραββά, η Μαρία έκανε δεύτερο παιδί, το οποίο έγινε ένας «δίκαιος άνδρας», αντιθέτως με τον επαναστάτη μεγάλο του αδελφό Ιησού. Αυτό το δεύτερο παιδί ονομάστηκε Ιάκωβος και τελικώς έγινε γνωστός ως ο Ιάκωβος ο Δίκαιος. Αμφότεροι ήταν γιοί ενός εκ των ιερέων του Σανχεντρίμ. Ως εκ τούτου, όταν οι Σαδουκαίοι ρωτήθηκαν από τον Πιλάτο να διαλέξουν μεταξύ του αλλοδαπού «Γαλιλαίου Ναζαρηνού» Απολλωνίου και του τοπικού θρησκευτικού επαναστάτη, γιού του αρχιερέα του Σανχεντρίμ, ο οποίος προκαλούσε ταραχές προκειμένου να ελευθερώσει την χώρα του απ’ την ρωμαϊκή κατοχή, είναι άραγε έκπληξη ότι επέλεξαν να σώσουν την ζωή του Ιησού Βαραββά;

Ο Απολλώνιος ίσως είχε συναντήσει τον Ιησού Βαραββά ίσως και όχι. Αδιάφορο. Αλλά μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι ο Απολλώνιος ουδέποτε θεώρησε τον εαυτό του «Υιό του Ανθρώπου» ή «Υιό του Θεού», αλλά απλώς έναν «αγαθό», ο οποίος προσπάθησε, με την δύναμη της θελήσεως και της αυτοπειθαρχίας του, να είναι ισάξιος με έναν «θεό» επί της Γης.

Ο Ιησούς Βαραββάς ήταν ο Υιός του Ηγουμένου!

Ο Ιησούς Βαραββάς ήταν ο Υιός του «Ουρανίου» Πατρός!

Ο Ιησούς Βαραββάς ήταν ο «Υιός του Ανθρώπου» και ο «Υιός του Θεού»!

Προφανώς, ο Κέλσος είχε τον Ιησού Βαραββά κατά νου όταν έγραφε στον Αληθή Λόγο, το 180 ΚΕ: «Η γέννηση του Ιησού από παρθένο είναι δική του επινόηση για να συγκαλύψει την πραγματική του καταγωγή: Γεννήθηκε σε ένα χωριό της Ιουδαίας από μια ντόπια, άπορη χειρώνακτα την οποία ο μαραγκός άντρας της έδιωξε απ’ το σπίτι σαν έμαθε ότι τον απατούσε μ’ έναν στρατιώτη ονόματι Πάνθηρα. Διωγμένη και ταπεινωμένη περιπλανήθηκε και γέννησε κρυφά. Ο ίδιος επειδή ήταν φτωχός, πήγε να δουλέψει εργάτης στην Αίγυπτο όπου έμαθε μερικά από τα τεχνάσματα για τα οποία περηφανεύονται οι Αιγύπτιοι, και με την βοήθεια αυτών των τεχνασμάτων, όταν ξαναγύρισε ανακήρυξε τον εαυτό του θεό.»

Είναι πράγματι λογικό ένας άνδρας ονόματι «Ιησούς» να ελευθερώθηκε και να ανταλλάχθηκε στην σταύρωση μ’ έναν άλλο άνδρα ονόματι «Ιησού»; Προσωπικά, δεν νομίζω. Υπήρχε μόνον ένας «Ιησούς»: ο Ιησούς Βαραββάς.

 

Apollonius of Tyana & The Shroud of Turin, Κεφάλαιο 12

Χρονολόγηση του Σερ Φ. Πέτρι

Η χρονολογία γεννήσεως του υποδεικνύεται από την δήλωση ότι μεταξύ 16 και 19 ετών (Ι, 7 - Ι, 13) προέκυψε η κατηγορία εναντίον του Αρχελάου της Καππαδοκίας (Ι, 2). Αυτός ο βασιλιάς κατηγορήθηκε το 14 μ.Χ.· πέθανε ως ύποπτος το 17 μ.Χ. Εφ’ όσον αυτό φαίνεται να συνέβη όταν ο Απολλώvιος ήταν 18 ή 19 αντί νεώτερος, και η καταγγελία διατυπώθηκε μάλλον στις επαρχίες το 15 μ.Χ., αυτό δίνει το 4 ή το 5 π.Χ. για την γέννησή του. Τα μέγιστα δυνατά όρια είναι το 6 π.Χ. και το 1 μ.Χ. Εδώ θα δεχτούμε το 4 π.Χ. ως σωστό με περιθώριο ενός ή δύο ετών. Στην ηλικία των 14, το 11 μ.Χ., τον πήγαν στην Ταρσό, πρωτεύουσα της επαρχίας (Ι, 7), όπου ετέθη υπό τον Ευθύδημο από την Φοινίκη. Αλλά σύντομα αντιπάθησε την ευθυμία των επαρχιωτών, και του επετράπη να μεταβεί με τον δάσκαλό του στις Αιγές, όπου ένας ήσυχος εξοχικός ναός του Ασκληπιού τού παρείχε έναν ευχάριστο χώρο μελέτης.

Εκεί στα 16 του έγινε ευλαβής Πυθαγόρειος. Όταν έγινε 21, υπεβλήθη σε πενταετή πειθαρχία σιωπής, η οποία συνεπώς διήρκησε μέχρι να γίνει 26 (Ι, 14). Αυτή την περίοδο ταξίδεψε στην Παμφυλία και την Κιλικία· και από την απλή παρουσία του, και την παραδοξότητα των αφώνων πράξεών του, επηρέασε πολλούς, και τον έβλεπαν με δέος. Με την λήξη της σιωπής του, το 23 μ.Χ., πήγε στην Αντιόχεια, όπου προφανώς έμεινε για περίπου είκοσι χρόνια. Κατόπιν αποφάσισε για τα ταξίδια στην Ινδία.

Το επόμενο μέρος της ζωής του προσδιορίζεται ιστορικά επακριβώς, από διάφορες πηγές. Για να τις ακολουθήσουμε πρέπει να πάμε προς τα πίσω έχοντας ως σημείο αναφοράς τον μεγάλο σεισμό και την ανύψωση του νησιού της Θήρας, το 46 μ.Χ. H σύγχυση για την χρονολογία αυτή στον Πλίνιο (βλέπε Λεξ. Γεωγ. Σμιθ, ΙΙ, 1159) οφείλεται προφανώς σε δύο υπάτους με το όνομα Μ. Ιούνιος Σιλανός, ο ένας το 19 μ.Χ. με τον Λ. Νορβάνο Βάλβο, και ο άλλος το 46 μ.Χ. με τον Βαλέριο Ασιατικό. Ο Πλίνιος μπέρδεψε τον πρώτο Σιλανό με τον δεύτερο, καθώς ο Σενέκας και άλλοι αναφέρουν την εμφάνιση του νησιού το 46 μ.Χ. Ο σεισμός και το παλιρροϊκό κύμα στις 8 Ιουλίου 46, καθορίζουν την επίσκεψη του Απολλωνίου στην Κρήτη (IV, 34). Είχε πάει εκεί από την Σπάρτη, όπου λέγεται ότι παρέμεινε για λίγο καιρό μετά τους Ολυμπιακούς αγώνες (IV, 24, 34), οι οποίοι έγιναν εν μέσω του θέρους του 45 μ.Χ., και ήταν η 206η Ολυμπιάδα. Προηγουμένως ήταν στην Κόρινθο, σε διαφόρους ναούς, και στην Αθήνα, όπου σίγουρα παρέστη στα Διονύσια τον Ιανουάριο του 45 μ.Χ. (IV, 21) Είχε φτάσει στην Αθήνα στα Επιδαύρια (IV, 18), τα οποία κανονικά γίνονταν στις 9 Σεπτεμβρίου του 44 μ.Χ. Και είχε πάει εκεί από την Βαβυλώνα, μέσω της Μικράς Ασίας, όπου και παρέμεινε για λίγο στην Έφεσο. Στην Βαβυλώνα έφτασε από τους Ινδούς μέσω θαλάσσης χάρη σε ευνοϊκούς ανέμους (III, 52), ήτοι τον βορειοανατολικό μουσώνα, ο οποίος φυσάει Οκτώβριο με Απρίλιο. Επειδή το ταξίδι μέσω ξηράς από την Βαβυλώνα στο Αιγαίο θα ήταν περίπου δύο μήνες, και πρέπει να επιτρέψουμε μια παραμονή στην Έφεσο και αλλού, η άφιξή του στην Βαβυλώνα μπορούσε κάλλιστα να ήταν τον Απρίλιο, και η αναχώρησή του απ’ την Ινδία περίπου Φεβρουάριο ή Μάρτιο του 44 μ.Χ. Είχε ταξιδέψει με το πλοίο του για δέκα μέρες (ΙΙΙ, 50) και είχε παραμείνει τέσσερις μήνες (ΙΙΙ, 50) στους Ινδούς σοφούς. Επομένως έφτασε στους σοφούς περί τον Οκτώβριο του 43 μ.Χ., περνώντας έτσι την δροσερή εποχή στην Ινδία. Είχε μάλλον ταξιδέψει δυο βδομάδες απ’ τον Ινδό βασιλιά Φραώτη, και μάλλον δέκα βδομάδες πριν απ’ αυτό από την Βαβυλώνα, έτσι η αναχώρηση από την Βαβυλώνα ήταν περίπου τον Ιούλιο του 43 μ.Χ. Είχε μείνει έναν χρόνο και οχτώ μήνες στην Βαβυλώνα (Ι, 40), άρα είχε φτάσει τον Νοέμβριο του 41 μ.Χ. Όταν έφτασε στην Βαβυλώνα ο βασιλιάς Βαρδάνης, Αρσάκης ο ΚΑ΄, βασίλευε για δύο χρόνια και δύο μήνες (Ι, 28), άρα ανέβηκε στον θρόνο τον Σεπτέμβριο του 39 μ.Χ.

Ως τώρα έχουμε επιτρέψει τον μικρότερο δυνατό χρόνο για τα ταξίδια, διότι πλησιάζουμε στο όριο. Ο Αρτάβανος Αρσάκης ΙΘ΄, υποτασσόμενος στα ρωμαϊκά στρατεύματα στον Ευφράτη, είχε θυσιάσει στο άγαλμα του Καλιγούλα. Αυτός ο αυτοκράτορας ανέλαβε τον Μάρτιο του 37 μ.Χ., και η διάδοση των νέων της διαδοχής του, και ο χρόνος να αναγείρει άγαλμά του, τοποθετούν την υποταγή του Αρταβάνου τον Μάιο του 37 μ.Χ., ή αργότερα. Έτσι απομένουν το πολύ δύο χρόνια και τέσσερις μήνες (Μάιος του 37, μέχρι Σεπτέμβριο του 39) για την επαναφορά της βασιλείας του Αρταβάνου, την άνοδο του Γοτάρζη Αρσάκη Κ΄, και τον εμφύλιο πόλεμο που οδήγησε στην ανάληψη του θρόνου απ’ τον Βαρδάνη Αρσάκη ΚΑ΄. Υπάρχουν νομίσματα του Γοτάρζη του 40 μ.Χ., τα οποία όμως δεν αποκλείουν ο Βαρδάνης αργότερα να μετρούσε την έναρξη της βασιλείας του από τον θάνατο του Αρταβάνου, ο οποίος μπορεί να είχε ήδη πεθάνει απ’ το 39, μια χρονολογία που υπονοείται από την ιστορία του Απολλωνίου. Επομένως έχουμε:

Υποταγή Αρταβάνου, Μάιος του 37 μ.Χ. ή αργότερα.

Θάνατος Αρταβάνου, πριν τον Σεπτέμβριο του 39.

Ανάληψη απ’ τον Βαρδάνη, Σεπτ. του 39, ή νωρίτερα.

Ο Απολλώνιος φεύγει απ’ την Αντιόχεια, Σεπτ. του 41.

Άφιξη στην Βαβυλώνα, Νοέμ. του 41.

Αναχώρηση απ’ την Βαβυλώνα, Ιούλιο του 43.

Άφιξη στους Σοφούς, Οκτ. Του 43.

Επιβίβαση στο πλοίο, Φεβ. του 44.

Άφιξη στην Βαβυλώνα, Απρίλιο του 44.

Άφιξη στην Αθήνα, 9 Σεπτ. του 44.

Στην Αθήνα, Ιαν. του 45.

Στους Ολυμπιακούς αγώνες, Ιούλιο του 45.

Στην Κρήτη, 8 Ιουλίου του 46.

Σε συμφωνία με αυτά, διαβάζουμε ότι όταν επέστρεψε στην Βαβυλώνα το 44 βρήκε τον Βαρδάνη (ΙΙΙ, 58) να βασιλεύει ακόμη ευτυχής· και δεν ήταν πριν το 45 μ.Χ. όταν ο βασιλιάς δολοφονήθηκε εξ αιτίας της αντιδημοτικότητας του. Επίσης όσο ήταν στην Σπάρτη το καλοκαίρι του 45, έφτασε ένα διάταγμα απ’ τον Κλαύδιο, ο οποίος βασίλευσε μεταξύ 41-54 μ.Χ. (IV, 33)

Κατόπιν υπάρχει ένα κενό στην ιστορία μέχρι που μαθαίνουμε οτι ο Απολλώνιος ήταν στον Ισθμό της Κορίνθου το 60 μ.Χ. Αυτή η επίσκεψη αναφέρεται να έγινε εφτά χρόνια πριν την απόπειρα του Νέρωνος να κόψει τον Ισθμό το 67 μ.Χ.· και ο Απολλώνιος λέγεται ότι σχολίασε ότι μπορεί να κοπεί. Μερικά χρόνια αργότερα ο Απολλώνιος πήγε στην Ρώμη, όπου ο Τελεσίνος ήταν ύπατος το 66 μ.Χ. (IV, 40). Το φθινόπωρο του 66 ο Νέρων εξόρισε τους φιλοσόφους από την Ρώμη (IV, 47), οπότε ο Απολλώνιος πήγε στην Ισπανία, από εκεί στην Αφρική, μετά στην Σικελία, όπου κοντά στην Μεσσίνα έμαθε για τον θάνατο του Νέρωνος (V, 11), ο οποίος έγινε 11 Ιουνίου του 68. Από την Σικελία ξεκίνησε για την Ελλάδα τον Σεπτέμβριο του 68 (V, 18). Μετά διαχείμασε στην Αθήνα και έφυγε την άνοιξη του 69 για την Αίγυπτο (V, 20). Έμεινε στην Αλεξάνδρεια μέχρι την άφιξη του Βεσπασιανού (V, 27), και ο Αυτοκράτορας (ανακηρυχθείς την 1η Ιουλίου του 69) έμεινε τον χειμώνα του 69-70 στην Αίγυπτο αναμένοντας τον ανοιξιάτικο καιρό για να πλεύσει για την Ρώμη.

Ο Απολλώνιος κατόπιν επισκέφτηκε την Άνω Αίγυπτο, έμεινε αρκετό καιρό στο Δέλτα, και πήγε στην Φοινίκη, Κιλικία, Ιωνία και Αχαΐα. Μετά πέρασε στην Αντιόχεια, όπου έγινε ένας σεισμός. Ήταν στην Ιωνία (VI, 42) στην αρχή της βασιλείας του Δομιτιανού (81-96 μ.Χ.) όταν εξεδόθη το διάταγμα κατά των αμπελιών (Σουετ. Δομ. 7). Και ήταν στην Έφεσο (VII, 5, 6) όταν εκτελέστηκαν οι τρεις Εστιάδες το 83 μ.Χ.

Η δίκη του από τον Δομιτιανό έγινε στα τέλη Μαρτίου, κατά την εορτή των Αδωνίων (VII, 32). Καυχόταν ότι επί 38 χρόνια δεν σύχναζε ποτέ στις αυλές των Αυτοκρατόρων ούτε κολάκευε τους Βασιλείς (VIII, 7, τμ. 11). Τον Νέρωνα δεν τον είδε ποτέ στην Ρώμη, και ο τελευταίος βασιλιάς τον οποίο επισκέφτηκε ήταν ο Βαρδάνης το 44 μ.Χ. Άρα η δίκη του πρέπει να έγινε το 82 μ.Χ. Όμως, εναντίον μιας τόσο πρώιμης χρονολογίας, είναι το γεγονός ότι προφανώς ο Δομιτιανός είχε εισέλθει στο ύποπτο στάδιο, και η διαδοχή του από τον Νέρβα ήδη σχεδιαζόταν. Δέκα χρόνια αργότερα, το 92 μ.Χ., είναι μια πολύ πιο πιθανή χρονολογία, και δεν θα μπορούσε να είναι αργότερα λόγω της αναφοράς στην Ολυμπία. Ίσως το 48 να διαβάστηκε εσφαλμένα σαν 38· όσο όμως πιθανή και να είναι μια τέτοια αλλαγή, είναι μόνον εικασία.

Κατόπιν ο Απολλώνιος ήταν προφανώς στους Ολυμπιακούς αγώνες, μάλλον στην 218η Ολυμπιάδα, το 93 μ.Χ. (VIII, 18, 19)· μετά έμεινε δύο χρόνια στην Ελλάδα (VIII, 24) μέχρι το 95 μ.Χ. Περνώντας στην Έφεσο σε ηλικία 99 ετών ανακοίνωσε την στιγμή της δολοφονίας του Δομιτιανού στις 18 Σεπτεμβρίου του 96 μ.Χ. (VIII, 24). Τέλος έγραψε μια απάντηση σ’ ένα γράμμα του παλιού του φίλου Νέρβα (VIII, 27, 28), και σύντομα εξαφανίστηκε. Αυτό χρονολογεί τον θάνατό του στο 97 ή 98 μ.Χ., όταν ήταν 100 ή 101 ετών. Τώρα μπορούμε να δούμε το σύνολο, και να διαπιστώσουμε ότι σ’ όλον αυτό τον όγκο των υπαινιγμών στην σύγχρονη ιστορία και στις λεπτομέρειες των ταξιδιών δεν υπάρχει ούτε μία παρατυπία ή σύγχυση. Και η μόνη δυσκολία – αυτή των 38 αντί 48 ετών – είναι ένα πολύ πιθανό σφάλμα στα ελληνικά με κυρτή γραφή. Επομένως πρέπει να δεχτούμε ότι, σύμφωνα με το κριτήριο της ακριβούς συνδέσεως ξεχωριστών στοιχείων, έχουμε μια πραγματική ιστορία, ορθώς μεταβιβασμένη.

Personal Religion in Egypt Before Christianity

Απολλώνιος, Ιησούς και Παύλος

Της D. M. Murdock

Μέσα στους αιώνες, δεν είναι λίγοι οι άνθρωποι που έχουν παρατηρήσει μια ομοιότητα ανάμεσα στις ζωές του αρχαίου σοφού Απολλωνίου του Τυανέως και του χριστιανικού σωτήρα Ιησού Χριστού, μια σύγκριση την οποία έφερε κυρίως στο φως ο «πολύ σημαντικός Ρωμαίος επίσημος» Σωσιανός Ιεροκλής τον τέταρτο αιώνα. Ο Απολλώνιος λέγεται ότι έζησε τον πρώτο αιώνα, ακριβώς τον καιρό της έλευση του Ιησού, αν και ο πρώτος υποτίθεται ότι έζησε περίπου 100 χρόνια, ενώ ο δεύτερος φέρεται να πέθανε αρκετές δεκαετίες νωρίτερα.

Λέγεται ότι εκατοντάδες αγάλματα του Απολλωνίου ανηγέρθησαν κατά τους πρώτους αιώνες της χριστιανικής εποχής, με την φήμη του ως «θείος ανήρ» να είναι διαδεδομένη στην Μεσόγειο. Πολυάριθμα γεγονότα της ζωής του Απολλωνίου, όπως μας δίνονται κυρίως από μια βιογραφία που έγραψε περί το 210 ο Φιλόστρατος, κατ’ εντολήν της αυτοκράτειρας Ιουλίας Δόμνας, παραδόξως παραλληλίζονται με αυτά του Χριστού. Είναι δύσκολο να καθοριστεί τι, αν κάτι, από τον Βίο Απολλωνίου του Φιλοστράτου αποτελεί ιστορία, αν και φαίνεται τουλάχιστον να υπάρχει επιβεβαίωση της ύπαρξης του Απολλωνίου. Στην πραγματικότητα, από τις περίεργες συμπτώσεις μεταξύ της ζωής του και του Ιησού, έχει προταθεί όχι από λίγους ότι ο Ιησούς Χριστός είναι ένας μυθικός χαρακτήρας βασισμένος σε μεγάλο βαθμό στον Απολλώνιο Τυανέα, αν και Χριστιανοί ξεκινώντας σε πρώιμες εποχές ρίχνουν την κατηγορία της λογοκλοπής προς την αντίθετη κατεύθυνση.

Εκτός από αυτήν την πιθανή εξέλιξη υπάρχουν χτυπητές συσχετίσεις μεταξύ της ζωής του Απολλωνίου και του αποστόλου Παύλου, ο οποίος, όπως και ο Ιησούς, περιέργως δεν υπάρχει πουθενά στην σύγχρονη ιστορία, παρά τους ισχυρισμούς ότι προκάλεσε αρκετό θόρυβο σ’ ένα πυκνοκατοικημένο και καλά τεκμηριωμένο μέρος του κόσμου. Φαίνεται ότι οι ιστορίες Ιησού και Παύλου εν μέρει χαλκεύτηκαν από εκείνη του Απολλωνίου. Το αντίθετο είναι επίσης δυνατό, αν και, κατά την μελετημένη άποψη αυτής της συγγραφέως, απίθανο. Μπορεί επίσης αμφότεροι Απολλώνιος και Ιησούς να ήταν ιστορικά πρόσωπα τα οποία έκαναν και είπαν ό,τι λέγεται ότι έκαναν και είπαν, στην οποία περίπτωση θα ήταν ανέντιμο να δεχθούμε τον ένα χωρίς τον άλλο, με αμφότερους να αντιπροσωπεύουν τον «Θεό επί της Γης».

Ο παρακάτω πίνακας σκιαγραφεί συναφή γεγονότα και χαρακτηριστικά στην ζωή των τριών ανδρών, όπως καταγράφονται σε διάφορες πηγές, κυρίως στον Βίο Απολλωνίου και την Βίβλο. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι όπως η Βίβλος δεν αναγνωρίζει τον «Απολλώνιο από τα Τύανα», ούτε και η βιογραφία του Απολλωνίου αναφέρει τον Χριστό, τον Παύλο, τους Χριστιανούς ή τον Χριστιανισμό. (Τα γεγονότα δεν είναι απαραιτήτως με χρονολογική σειρά· ούτε είναι η λίστα ολοκληρωμένη. Μια πληρέστερη κατεργασία αυτού του σημαντικού ζητήματος θα απαιτούσε έναν ολόκληρο τόμο.)

Απολλώνιος	Iησούς	Παύλος
Γεννηθείς το 4 ΠΚΕ	Γεννηθείς το 4 ΠΚΕ	Γεννηθείς το 2 ΚΕ;
Θαυματουργή ανακοίνωση της γέννησης από ένα υπερφυσικό ον	Θαυματουργή ανακοίνωση της γέννησης από ένα υπερφυσικό ον
Υιός θεού και θνητής γυναίκας	Υιός θεού και θνητής γυναίκας
Μεγάλωσε στην Ταρσό		Μεγάλωσε στην Ταρσό
Πρώιμα ανεπτυγμένος θρησκευτικά ως παιδί	Πρώιμα ανεπτυγμένος θρησκευτικά ως παιδί	Πρώιμα ανεπτυγμένος θρησκευτικά ως παιδί
Λέγεται ότι τα αραμαϊκά ήταν μητρική του γλώσσα	Λέγεται ότι τα αραμαϊκά ήταν μητρική του γλώσσα	Λέγεται ότι μιλούσε Εβραϊκά
Συναναστράφηκε με σοφούς ή μάγους	Συναναστράφηκε με σοφούς ή μάγους
Είχε έναν μαθητή ονόματι Δάμι από την Μικρά Ασία	Είχε έναν μαθητή ονόματι Θωμά· ευλόγησε έναν ληστή στο σταυρό ονόματι Δημά	Είχε έναν μαθητή ονόματι Δημά από την Μικρά Ασία
Είχε έναν σύντροφο ονόματι Τίτο		Είχε έναν σύντροφο ονόματι Τίτο
Συναναστράφηκε με έναν Δημήτριο		Συναναστράφηκε με έναν Δημήτριο
Συναναστράφηκε με έναν Στέφανο		Συναναστράφηκε με έναν Στέφανο
Επηρεάστηκε από τον Πλάτωνα	Αντανακλούσε τον Πλατωνισμό	Επηρεάστηκε από τον Φίλωνα/Πλάτωνα
Αποκήρυξε τον πλούτο	Κατήγγειλε τον πλούτο	Ασπάστηκε την φτώχεια
Ακολούθησε αποχή και ασκητισμό	Ακολούθησε αποχή και ασκητισμό	Ακολούθησε αποχή και ασκητισμό
Είχε μακριά μαλλιά και χιτώνες	Είχε μακριά μαλλιά και χιτώνες	Είχε μακριά μαλλιά και χιτώνες
Συζήτησε περί ευνούχων για το βασίλειο της Βαβυλώνας	Συζήτησε περί ευνούχων για την βασίλεια των ουρανών
Άγαμος και άτεκνος	Άγαμος και άτεκνος	Άγαμος και άτεκνος
Χρίστηκε με λάδι	Χρίστηκε με λάδι
Πήγε στην Ιερουσαλήμ	Πήγε στην Ιερουσαλήμ	Πήγε στην Ιερουσαλήμ
Πέρασε πολύ καιρό στην Αντιόχεια		Πέρασε πολύ καιρό στην Αντιόχεια
Έκανε ιεραποστολικά ταξίδια στην Μεσόγειο		Έκανε ιεραποστολικά ταξίδια στην Μεσόγειο
Ταξίδεψε τρία χρόνια στην Ανατολή, όπου διδάχθηκε από σοφούς		Ταξίδεψε τρία χρόνια στην Ανατολή, όπου διδάχθηκε από τον Ιησού
Έγραψε επιστολές στους οπαδούς καθοδηγώντας τους στην πνευματικότητα		Έγραψε επιστολές στους οπαδούς καθοδηγώντας τους στην πνευματικότητα
Μιλούσε με μεταφορές	Μιλούσε με παραβολές
Πάλεψε με άγρια θηρία στην Έφεσο		Πάλεψε με «άγρια θηρία» στην Έφεσο
Έβλεπε και προέβλεπε το μέλλον	Έβλεπε και προέβλεπε το μέλλον
Έκανε θαύματα	Έκανε θαύματα	Έκανε θαύματα
Θεράπευε αρρώστους	Θεράπευε αρρώστους	Θεράπευε αρρώστους
Έδιωχνε κακά πνεύματα	Εκδίωκε δαίμονες	Έδιωχνε δαίμονες
Ανέστησε την κόρη Ρωμαίου αξιωματούχου εκ νεκρών	Ανέστησε την κόρη Ιουδαίου αξιωματούχου εκ νεκρών
Ευρέως φημισμένος	Ευρέως φημισμένος	Πολύ γνωστός στις χριστιανικές κοινότητες της Μεσογείου
Θρησκευτικός αναμορφωτής	Θρησκευτικός αναμορφωτής	Θρησκευτικός αναμορφωτής
Μιλούσε εξουσιαστικά στους ιερείς	Μιλούσε εξουσιαστικά στους ιερείς	Μιλούσε εξουσιαστικά στους ιερείς
Μιλούσε ως «νομοθέτης»	Μιλούσε ως «νομοθέτης»
Ίδρυσε θρησκευτική κοινότητα στην Κόρινθο		Ίδρυσε θρησκευτική κοινότητα στην Κόρινθο
Σε αποστολή να φέρει την ελληνική κουλτούρα στους «βαρβάρους»	Σε αποστολή να φέρει την ιουδαϊκή κουλτούρα στα «έθνη»
Προσηλύτιζε «αδιύλιστους»	Προσηλύτιζε «αλύτρωτους»
Πίστευε ότι ήταν «λυτρωτής» από τους ουρανούς	Πίστευε ότι ήταν «λυτρωτής» από τους ουρανούς
Λατρεύτηκε ως θεός	Λατρεύτηκε ως θεός	Παρανοήθηκε ως θεός
Κατηγορήθηκε ως μάγος	Κατηγορήθηκε ως μάγος
Η ζωή του απειλήθηκε	Η ζωή του απειλήθηκε	Η ζωή του απειλήθηκε
Παρουσιάστηκε ενώπιον βασιλέως, αμφισβητώντας την νομιμότητά του	Παρουσιάστηκε ενώπιον βασιλέως, αμφισβητώντας την νομιμότητά του
Κατηγορήθηκε για τον φόνο ενός παιδιού	Κατηγορήθηκε για τον φόνο ενός παιδιού (Ευαγγέλιο Θωμά)
Καταδικάστηκε από Ρωμαίο αυτοκράτορα	Καταδικάστηκε από τις ρωμαϊκές αρχές	Καταδικάστηκε από Ρωμαίο αυτοκράτορα
Φυλακίστηκε στην Ρώμη	Φυλακίστηκε στην Ιερουσαλήμ	Φυλακίστηκε στην Ρώμη
Απέδρασε θαυματουργικά		Απέδρασε θαυματουργικά
Ναυάγησε		Ναυάγησε
Κατέβηκε στον κάτω κόσμο	Κατέβηκε στον κάτω κόσμο
Θεωρήθηκε ότι ανήλθε στον ουρανό	Ανήλθε στον ουρανό
Εμφανίστηκε μετά θάνατον σ’ έναν δυσφημιστή ως λαμπρό φως	Εμφανίστηκε μετά θάνατον σ’ έναν δυσφημιστή ως λαμπρό φως
Λέγεται ότι ήταν σε δύο σημεία ταυτόχρονα	Λέγεται ότι ήταν σε πολλά σημεία ταυτόχρονα
Η εικόνα του τιμήθηκε σε ναούς	Η εικόνα του τιμήθηκε σε εκκλησίες

Όπως φαίνεται, υπάρχουν πολλές σημαντικές λεπτομέρειες που αντιστοιχούν μεταξύ των ζωών και των τριών ανδρών. Βεβαίως με κάποιους τρόπους, ο ένας ή ο άλλος θεάνθρωπος ήταν ανώτερος στις ικανότητές του, όπως ο ισχυρισμός ότι ο Απολλώνιος μπορούσε να μιλά και να καταλαβαίνει «όλες τις γλώσσες» χωρίς να τις έχει σπουδάσει ή μάθει.

Σε μια ενδιαφέρουσα εξέλιξη, τα ταξίδια του Απολλωνίου και του Παύλου ακολούθησαν μια πολύ όμοια πορεία, αν και γενικώς αντίστροφα η μία από την άλλη. Στην πραγματικότητα, έχει υπολογιστεί ότι ο Παύλος και ο Απολλώνιος ήταν τόσο στην Έφεσο όσο και στην Ρώμη ακριβώς την ίδια στιγμή. Θα ήταν πολύ παράξενο αν δύο τέτοιοι παρόμοιοι και ισχυροί άνδρες, κηρύττοντας σε θρησκευτικές κοινότητες σ’ εκείνα τα μέρη, αγνοούσαν ο ένας τον άλλο. Εκτός αν, φυσικά, ήταν ο ένας και ο άλλος. Περιέργως, το βιβλίο των Πράξεων αναφέρει έναν «Απολλώ» στην Έφεσο με τον Παύλο, με το όνομα «Απολλώς» να είναι συντομογραφία του «Απολλώνιος». Σε κάθε περίπτωση, περιλαμβάνοντας διάφορες αδελφότητες και τόπους μυστηριακών σχολών, η διαδρομή που ακολούθησαν Απολλώνιος και Παύλος ήταν επίσης λίγο πολύ εκείνη του Ορφέα, ενός μυθικού προσηλυτιστή της θρησκείας του Διονύσου, του οποίου το επίθετο λέγεται ότι ήταν IEΣ, αιώνες πριν την χριστιανική εποχή. Αναμφίβολα πολλοί άλλοι επισκέφτηκαν για προσκύνημα αυτούς τους προχριστιανικούς ιερούς τόπους και μυστηριακές σχολές στο πέρασμα των αιώνων.

Ταξίδια Παύλου

Ταξίδια Απολλωνίου

Όχι μόνον τα ταξίδια Παύλου και Απολλωνίου είναι πολύ όμοια, τα ονόματά τους είναι επίσης. Ενώ ο Paul είναι «Παύλος» στα ελληνικά, το λεξικό Thayer γράφει ότι ο «Απολλώς» είναι, σύμφωνα με κάποιες αρχαίες πηγές, συναίρεση από το «Απολλώνιος». Έχει ενδιαφέρον ότι ο «Απολλώς» αναφέρεται σε πέντε σημεία στην Α΄ Επιστολή Παύλου προς Κορινθίους, με τέτοιο τρόπο – αντιπαρατιθέμενος με τα ονόματα των Παύλου, «Κηφά» και Χριστού· Παύλου και Χριστού· ή μόνο του Παύλου – ώστε να του αποδίδεται μεγάλη σημασία. Έχει περαιτέρω υποστηριχθεί ότι αυτή η συναίρεση του ονόματος Απολλώνιος, Απολλώς, βρέθηκε ασυναίρετη στον Codex Bezae της Καινής Διαθήκης.

Επιπλέον, έχει διατυπωθεί ότι και το όνομα «Απολλώνιος» στην αρχαιότητα γραφόταν σύντομα ως «Πολ», αλλά η γράφουσα δεν έχει επιβεβαιώσει αυτόν τον ισχυρισμό. Έχει επίσης λεχθεί ότι ο συντάκτης της Επιστολής προς Εβραίους δεν ήταν ο «Παύλος» αλλά ο «Απολλώς», ένας ενδιαφέρων ισχυρισμός λαμβάνοντας υπ’ όψιν το γεγονός ότι η προς Εβραίους είναι γραμμένη σε «Εβραϊστικά Ελληνικά» και ο Απολλώνιος λέγεται ότι είχε ως μητρική γλώσσα την Εβραϊστική γλώσσα της Αραμαϊκής. Παραδόξως, η προς Εβραίους ήταν μία από τις τρεις επιστολές που έλειπαν στην πρώτη Καινή Διαθήκη που συγκέντρωσε ο Μαρκίων. Περαιτέρω, υπάρχουν διάφορα «Παυλικά» κείμενα τα οποία εμφανίστηκαν μετά τον υποτιθέμενο θάνατο του Παύλου, την περίοδο που ο Απολλώνιος λέγεται ότι ήταν ακόμα εν ζωή.

Αν η ιστορία του Απολλωνίου ήταν τόσο γνωστή με περισσότερες ή λιγότερες λεπτομέρειες όπως την παρουσιάζει ο Φιλόστρατος, κατά τον αιώνα που προηγήθηκε του εν λόγω συγγραφέα, ήτοι τον δεύτερο, με την αριστοκρατία να θαυμάζει τον Απολλώνιο σε σημείο λατρείας, η ιστορία του ευαγγελίου πρέπει να θεωρηθεί ως μια προφανής προσπάθεια ανταγωνισμού. Σε αυτό το σενάριο, οι ένθερμοι μονοθεϊστές οι οποίοι πίστευαν ότι ήταν το πεπρωμένο τους να επιτύχουν την θρησκευτική ηγεμονία, βάλθηκαν να ξεπεράσουν τον Καππαδόκη σοφό και, μέσω του δικού τους σφετεριστή θεανθρώπου, να αποδείξουν ότι αυτοί είναι οι πνευματικοί ηγέτες της ανθρωπότητας.

Truth be Known

ΣΧΟΛΙΟ: Το άρθρο είναι γενικά σωστό αλλά στον πίνακα υπάρχουν μερικές ανακρίβειες. Ο Απολλώνιος είχε σαφώς θνητό πατέρα εν αντιθέσει με τον Ιησού. Επίσης ο Τίτος δεν ήταν σύντροφος του Απολλωνίου. Πρόκειται για τον αυτοκράτορα Τίτο, γιο του Βεσπασιανού. Περαιτέρω ο Απολλώνιος κατέβηκε στο σπήλαιο του Τροφωνίου και όχι στον «κάτω κόσμο», δεν πήγε στην Ιερουσαλήμ (σύμφωνα με τον Φιλόστρατο), ενώ δικάστηκε μεν από τον Δομιτιανό αλλά δεν καταδικάστηκε. Ο δε Ιησούς δεν είναι γνωστό να είχε κάποια επαφή με σοφούς ή μάγους.

Ρήσεις Απολλωνίου

«Θεοί, δοίητέ μοι τά ὀφειλόμενα.» (Α, ΧΙ)

Θεοί, είθε να μου δίνετε αυτά που μου οφείλονται.

«Ήλιε πέμπε με ἐφ’ ὅσον τῆς γῆς ἐμοί τε καί σοί δοκεῖ, καί γιγνώσκοιμι ἄνδρας ἁγαθούς, φαύλους δέ μήτε ἐγώ μάθοιμι μήτε ἐμέ φαῦλοι.» (Α, ΧΧΧΙ)

Ήλιε, οδήγα με σε όποιο μέρος της γης είναι καλό για σένα και για μένα και κάνε με να ξεχωρίζω τους αγαθούς άνδρες, τους φαύλους όμως ούτε εγώ να τους γνωρίσω ούτε εκείνοι εμένα.

«Θεοί, δοίητε μοι μικρά ἔχειν καί δεῖσθαι μηδενός.» (Α, ΧΧΧΙΙΙ)

Θεοί, δίνετέ μου λίγα και να μην έχω ανάγκη τίποτα.

«Σοφῷ ἀνδρί ῾Ελλάς πάντα.» (Α, ΧΧΧΙV)

Για τον σοφό άνδρα, η Ελλάς είναι πανταχού παρούσα.

«Ἀνοίξας τούς θησαυρούς ἐδείκνυ τῷ ἀνδρί τά χρήματα, ὑπαγόμενος αὐτόν ἐς ἐπιθυμίαν πλούτου, ὁ δέ οὐδέν ὧν εἶδε θαυμάσας “σοί ταύτα”, ἔφη, “ὦ βασιλεῦ, χρήματα, ἐμοί δέ ἄχυρα”.» (Α, ΧΧΧVIII)

Όταν ο βασιλιάς άνοιξε τα θησαυροφυλάκια και έδειχνε τα χρήματα στον Απολλώνιο για να τον παρασύρει στην επιθυμία του πλούτου, εκείνος, χωρίς καθόλου να θαμπωθεί είπε: Για σένα βασιλιά αυτά είναι χρήματα, για μένα όμως άχυρα.

«Ἀνδρών μέν τό μή ἁμαρτάνειν, γενναίων δέ τό καί ἁμαρτάνοντας αἰσθέσθαι.» (Δ, ΧΧVΙΙ)

Καθήκον των ανδρών είναι να μην σφάλλουν, αλλά των ευγενών ανδρών να αντιλαμβάνονται ότι έσφαλαν.

«Παλαμήδης εὗρε γράμματα οὐχ ὑπέρ τοῦ γράφειν μόνον, ἀλλά καί ὑπέρ τοῦ γιγνώσκειν ἃ δεῖ μή γράφειν.» (Δ, ΧΧΧΙΙΙ)

Ο Παλαμήδης επινόησε την γραφή όχι μόνον για να γράφουμε, αλλά και για να ξέρουμε αυτά που δεν πρέπει να γράφουμε.

«Ἐμοί πολιτείας μέν οὐδεμιᾶς μέλει, ζῶ γάρ ὑπό τοῖς θεοῖς, τήν δέ τῶν ἀνθρώπων ἀγέλην οὐκ ἀξιῶ φθείρεσθαι χήτει βουκόλου δικαίου τε καί σώφρονος.» (Ε, XXXV)

Προσωπικά δεν με ενδιαφέρει κανενός είδους πολίτευμα, διότι ζω υπό την επίβλεψη των θεών· το κοπάδι όμως των ανθρώπων δεν το θεωρώ σωστό να φθείρεται από την στέρηση βοσκού δίκαιου και συνετού.

«Οἱ ἄνθρωποι ἐν δεσμωτηρίῳ ἐσμέν τόν χρόνον τοῦτον, ὅς δή ὠνόμασται βίος· αὕτη γάρ ἡ ψυχή σώματι φθαρτῷ ἐνδεθείσα πολλά μέν καρτερεῖ, δουλεύει δέ πᾶσιν, ὁπόσα ἐπ’ ἀνθρώπων φοιτᾶ.» (Η, ΧΧVΙ)

Όλοι οι άνθρωποι βρισκόμαστε σ’ ένα δεσμωτήριο κατά την διάρκεια του χρόνου που ονομάζουμε βίο. Διότι η ψυχή, αφού φυλακίστηκε μέσα στο φθαρτό σώμα, υποφέρει πολλά και υποδουλώνεται σε όλα όσα επισκέπτονται την ανθρωπότητα.

«Θεοί μέν γάρ μελλόντων, ἄνθρωποι δέ γιγνομένων, σοφοί δε προσιόντων αἰσθάνονται.» (Θ, VII)

Οι θεοί διακρίνουν τα μελλούμενα, οι άνθρωποι αυτά που συμβαίνουν, και οι σοφοί εκείνα που πλησιάζουν.

«Λάθε βιώσας, εἰ δή μή δύναιο, λάθε ἀποβιώσας.» (Θ, ΧΧVIII)

Ζήσε αφανώς. Αν αυτό δεν γίνεται, φύγε απ’ την ζωή αφανώς.