Η αναγέννηση του Χριστιανισμού

Η εποχή όντως έβριθε από κάθε απόχρωση και γεύση εσωτερισμού. Αρκεί να αναφέρουμε τους πολλούς μοναστικούς οικισμούς των Εσσαίων, των Θεραπευτών, των Γυμνοσοφιστών, οι οποίοι αντιπροσώπευαν ένα μόνο νήμα. Μετά υπήρχαν οι Γνωστικοί, των οποίων τις σχολές διηύθυναν ο Μαρκίων, ο Βασιλίδης, ο Βαλεντίνος, ο Βαρδησάνης και ο Μάρκος. Πιο κάτω στην κλίμακα της διανόησης ήταν οι Εβιονίτες, οι οποίοι ήταν Ιουδαίοι Χριστιανοί, οι Οφίτες, με σύμβολο το ερπετό (όφις), και πολλές μικρές ομάδες. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η παγκόσμια προσωπικότητα του Απολλωνίου από τα Τύανα – μάντη, σοφού και προφήτη – ήταν στο απόγειο της σταδιοδρομίας και επιρροής του, η οποία εκτεινόταν από την Ρώμη μέχρι την Ινδία. [...]

Απέχει πολύ απ’ το να αποτελεί απλώς μια εξωφρενική εικασία ότι μπορεί να πρόκειται για το πραγματικό ιστορικό πρωτότυπο του ιδίου του Αποστόλου Παύλου. Και οι δύο άνδρες έχουν την ίδια βασική συλλαβή πολ (εκ του Απόλλων) στα ονόματά τους· αμφότεροι σπούδασαν την ελληνική φιλοσοφία την ίδια περίοδο στην Ταρσό, ένα κέντρο ελληνικής κουλτούρας· αμφότεροι ταξίδεψαν ευρέως και ίδρυσαν εσωτερικούς συλλόγους σε πολλά ίδια σημεία και περίπου την ίδια περίοδο· και αμφότεροι είχαν έναν γραμματέα και σύντροφο – τον Δημά στην περίπτωση του Απ. Παύλου, τον Δάμι σ’ αυτήν του Απολλωνίου. Και υπάρχουν κι άλλα σημεία ομοιότητας και συμπτώσεων.

A Rebirth for Christianity, σελ. 85