Τι γίνεται αν ένας μυθικός «Ιησούς Χριστός» βασίστηκε σ’ ένα πρόσωπο που πραγματικά έζησε εκείνη την περίοδο; Τι γίνεται αν αυτό το πρόσωπο ήταν ένας άνδρας γνωστός ως Απολλώνιος Τυανέας;
Μερικοί σκεπτικιστές πιστεύουν ότι ο Απολλώνιος ήταν μυθικός χαρακτήρας λόγω των προφανών μύθων που τελικά τον περιέβαλαν, αλλά οι περισσότεροι ιστορικοί τον δέχονται ως ιστορικό πρόσωπο. Τον αναφέρουν αρκετές αξιόπιστες ανεξάρτητες πηγές, συμπεριλαμβανομένων πρώιμων Χριστιανών ηγετών οι οποίοι προσπάθησαν να μειώσουν την φήμη του.
Ο Απολλώνιος γεννήθηκε σε μια πλούσια ελληνική οικογένεια στην πόλη των Τυάνων περίπου τον καιρό που υποτίθεται γεννήθηκε ο Ιησούς. Ως ενήλικος, ο Απολλώνιος έγινε ένας πολυταξιδεμένος φιλόσοφος και πνευματικός δάσκαλος. Ταξίδεψε στην Παλαιστίνη, Βαβυλώνα, Ρώμη, Ισπανία, και μέχρι την Ινδία και το Νεπάλ όπου μελέτησε τον Ινδουϊσμό και τον Βουδισμό. Ο Απολλώνιος ήταν μάλλον ένας από τους ξένοιαστους προφήτες της εποχής του, και έγινε δεκτός σε διάφορες θρησκευτικές αιρέσεις και πνευματικές αδελφότητες όπου έμαθε αλλά και δίδαξε.
Ο Απολλώνιος ήταν περισσότερο γνωστός για την διδασκαλία περί αθανασίας της ψυχής, της μετεμψύχωσης (μετενσάρκωση, η μετάβαση της ψυχής από το ένα σώμα στο άλλο), και της υπέρτατης θεότητας. Ταξίδεψε και κήρυξε εκτενώς σε όλη την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία όπου πάνω από δώδεκα ναοί ανηγέρθησαν προς τιμήν του.
Δεν τον συμπαθούσαν όλοι. Ο δεσποτικός αυτοκράτορας Νέρων και ο διάδοχός του Δομιτιανός τον φυλάκισαν, αλλά ο προφήτης λέγεται ότι απέδρασε θαυματουργικά. Έφτασε σε μεγάλη ηλικία, ίσως μέχρι τα 100, και πέθανε είτε στην Έφεσο όπου ίδρυσε την τελευταία σχολή του, είτε στην Ινδία.
Όσον αφορά τις προσωπικές του αρετές, μαθαίνουμε ότι ο Απολλώνιος ήταν πολύ όμορφος ως νεαρός, ευγενής, και είχε μια ισχυρή μνήμη και διάθεση για μάθηση. Του άρεσε το καλοπροαίρετο (και ενίοτε ειρωνικό) χιούμορ. Ο Απολλώνιος ήταν χορτοφάγος – απέφευγε να φάει ή να χρησιμοποιήσει οτιδήποτε ζωικής προέλευσης. Ζούσε μια απλή ζωή αφήνοντας τα μαλλιά του να μακρύνουν, φορώντας απλά λινά λευκά υφάσματα, και περπατώντας ξυπόλητος. Όταν έλαβε την κληρονομιά του πατέρα του, ο Απολλώνιος κράτησε ένα μικρό μέρος για τον εαυτό του και μοίρασε το υπόλοιπο στους φτωχούς συγγενείς του. Δεν παντρεύτηκε ποτέ ούτε έκανε παιδιά. Ο κυρίως σύντροφός του ήταν ένας αφοσιωμένος φίλος ονόματι Δάμις. Ο Δάμις αγαπούσε βαθιά τον Απολλώνιο και κρατούσε γραπτές σημειώσεις των δραστηριοτήτων του προφήτη.
Τα περισσότερα απ’ όσα ξέρουμε για τον Απολλώνιο προέρχονται από μια βιογραφία που έγραψε το 216 μ.Χ. ο Φλάβιος Φιλόστρατος, ένας Αθηναίος συγγραφέας μεγάλης φήμης. Το έργο του, Βίος Απολλωνίου, βασίστηκε σε πολλές πηγές, συμπεριλαμβανομένων των γραπτών του Δάμι και επιστολών που έγραψε ο Απολλώνιος. Μελετώντας τον Βίο Απολλωνίου, βρίσκουμε εντυπωσιακές παραλλήλους μεταξύ του Έλληνα δασκάλου και του Ιησού:
1. Άγγελοι έψελναν στην γέννηση του Ιησού. Αγγελιοφόροι του θεού Απόλλωνα έκαναν το ίδιο όταν γεννήθηκε ο Απολλώνιος.
2. Ο Απολλώνιος ήταν θαυματουργός θεραπευτής, και οι ιερείς έστελναν συχνά τους ασθενείς σ’ εκείνον για θεραπείες. Ο Ιησούς θεράπευε επίσης με θαύματα και λάμβανε παραπομπές.
3. Απολλώνιος και Ιησούς μπορούσαν να προλέγουν το μέλλον.
4. Αμφότεροι θεράπευαν την παράνοια διώχνοντας δαίμονες.
5. Ο Απολλώνιος μπορεί να επανέφερε έναν νεκρό στην ζωή. Σ’ ένα επεισόδιο, το σώμα μιας πλούσιας κοπέλας κηδευόταν. Ο Απολλώνιος έπιασε το χέρι της, έσκυψε, και είπε μερικές λέξεις χαμηλόφωνα. Άνοιξε τα μάτια της, μίλησε και την πήγαν πίσω στο σπίτι του πατέρα της. Συγκρίνετε με τον Ματθαίο 9:18-25 όπου ο Ιησούς ανασταίνει μια προσφάτως νεκρή κόρη ενός τοπικού αξιωματούχου πιάνοντας το χέρι της.
6. Ο Απολλώνιος ταξίδεψε στην Ρώμη όπου συνελήφθη με τις κατηγορίες ότι επέτρεψε να τον λατρέψουν, μίλησε κατά των κυβερνώντων δυνάμεων, και προσποιήθηκε ότι τα λόγια του ήταν εμπνευσμένα από τους θεούς. Ο Ιησούς συνελήφθη και δικάστηκε διότι ισχυρίστηκε ότι ήταν ο Ιουδαίος Μεσσίας, μίλησε τάχα κατά της εξουσίας, και είπε ότι είναι ο Υιός του Θεού.
7. Ο Απολλώνιος μπορούσε να εξαφανίζεται και να επανεμφανίζεται θαυματουργικά. Ο Φιλόστρατος υπονοεί ότι ο Απολλώνιος ίσως έφυγε από τον τάφο του μετά θάνατον από μόνος του. Ο Ιησούς εξαφανίστηκε από τον τάφο του μετά θάνατον και εμφανίστηκε θαυματουργικά ζωντανός αλλού.
8. Ιησούς και Απολλώνιος απέρριπταν τον πλούτο. Ζούσαν και ντύνονταν απλά.
9. Ο Απολλώνιος είχε έναν πιστό κύκλο μέχρι δέκα ατόμων με τα οποία ταξίδευε και ζούσε κοινοτικά. Αυτό είναι όμοιο με την συνοδεία των δώδεκα αποστόλων του Χριστού.
Ο υπαινιγμός φαίνεται ξεκάθαρος:
«Δεν υπήρξε ποτέ κάποιος άνδρας ονόματι Ιησούς από την Ναζαρέτ, αλλά το όνομα υιοθετήθηκε από τους σχεδιαστές του Χριστιανισμού για να καλύψουν την ταυτότητα του Απολλωνίου από τα Τύανα του οποίου τις διδασκαλίες και τρόπο ζωής υπέκλεψαν και χρησιμοποίησαν ως πρότυπο για να φτιάξουν το σύστημά τους.» (Raymond Bernard)
Οι υποστηρικτές της θεωρίας ότι ο Ιησούς ήταν ο Απολλώνιος επισημαίνουν ένα περίεργο γεγονός. Ο Δάμις δεν ανέφερε ποτέ τον Χριστό στα κείμενά του παρά τα εκτενή ταξίδια του Απολλωνίου στην Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Διακόσια χρόνια αργότερα, ο Φιλόστρατος ήταν επίσης σιωπηλός για την ύπαρξη του Χριστού αν και επεσήμανε τα λάθη άλλων θρησκειών. Φαίνεται ότι ο Δάμις και ο Φιλόστρατος δεν είχαν ακούσει ποτέ για τον Ιησού, ή δεν τους ένοιαζε, και αυτό μπορεί να είναι περαιτέρω απόδειξη ότι ο Χριστός δεν υπήρξε ποτέ. Ο Απόστολος Παύλος ήξερε μάλλον για τον Απολλώνιο και μπορεί να τον χρησιμοποίησε ως πρότυπο για τον μύθο του Χριστού. Ο Απολλώνιος ήταν στην πατρίδα του Παύλου την Ταρσό όταν ήταν παιδιά, και η τελευταία πόλη όπου ίδρυσε θρησκευτική σχολή ο Απολλώνιος ήταν η Έφεσος – ένα βασικό κέντρο του πρώιμου Χριστιανισμού.
Η θεωρία ότι ο Ιησούς ήταν ο Απολλώνιος έχει τους επικριτές της. Ο Βίος Απολλωνίου γράφτηκε πάνω από δύο αιώνες μετά τον Χριστό. Αυτό καθιστά πιθανό ένας μύθος περί Απολλωνίου να βασίστηκε στον Ιησού και όχι αντιστρόφως. Η Καινή Διαθήκη λέει ότι ο Χριστός είχε πολλές γυναίκες οπαδούς, αλλά αυτό δεν ισχύει για τον Απολλώνιο. Μια τέτοια λεπτομέρεια δεν θα είχε προστεθεί σε έναν μύθο του Χριστού αν δεν ήταν απαραίτητη. Εξ άλλου, ο παραδοσιακός Ιουδαϊσμός δεν επέτρεπε στις γυναίκες να παίζουν σημαντικό ρόλο στα θρησκευτικά ζητήματα, και οι πρώτοι Χριστιανοί προσπαθούσαν να προσηλυτίσουν Ιουδαίους.
Η θεωρία σ’ αυτό το κεφάλαιο επικεντρώνεται σ’ έναν συναρπαστικό πνευματικό δάσκαλο ο οποίος εμφανίστηκε στα ταραχώδη χρόνια του πρώτου αιώνα μ.Χ. Ακόμη και αν η θεωρία του Απολλωνίου δεν μας δίνει τελικές απαντήσεις για την ταυτότητα του Χριστού, μας προσφέρει άλλη μια ματιά στις πολλές πνευματικές παρόδους που έχει διαβεί η ανθρωπότητα. Μας υπενθυμίζει επίσης ότι οι πλανόδιοι κήρυκες είναι μέρος του πνευματικού μωσαϊκού της ανθρωπότητας για χιλιετίες. Κάποιοι εξ αυτών πετούν σήμερα πρώτη θέση σε πολυτελή αεροπλάνα, μένουν σε πολυτελή ξενοδοχεία, και προσελκύουν χιλιάδες οπαδούς σε γεγονότα τα οποία διοργανώνονται σε τεράστιους χώρους συνάντησης με εξελιγμένη οπτική και ακουστική τεχνολογία. Οι ξυπόλητοι κήρυκες του παρελθόντος έχουν διανύσει πολύ δρόμο.
Jesus Goes to Hollywood, σελ. 54-57
Μερικοί σκεπτικιστές πιστεύουν ότι ο Απολλώνιος ήταν μυθικός χαρακτήρας λόγω των προφανών μύθων που τελικά τον περιέβαλαν, αλλά οι περισσότεροι ιστορικοί τον δέχονται ως ιστορικό πρόσωπο. Τον αναφέρουν αρκετές αξιόπιστες ανεξάρτητες πηγές, συμπεριλαμβανομένων πρώιμων Χριστιανών ηγετών οι οποίοι προσπάθησαν να μειώσουν την φήμη του.
Ο Απολλώνιος γεννήθηκε σε μια πλούσια ελληνική οικογένεια στην πόλη των Τυάνων περίπου τον καιρό που υποτίθεται γεννήθηκε ο Ιησούς. Ως ενήλικος, ο Απολλώνιος έγινε ένας πολυταξιδεμένος φιλόσοφος και πνευματικός δάσκαλος. Ταξίδεψε στην Παλαιστίνη, Βαβυλώνα, Ρώμη, Ισπανία, και μέχρι την Ινδία και το Νεπάλ όπου μελέτησε τον Ινδουϊσμό και τον Βουδισμό. Ο Απολλώνιος ήταν μάλλον ένας από τους ξένοιαστους προφήτες της εποχής του, και έγινε δεκτός σε διάφορες θρησκευτικές αιρέσεις και πνευματικές αδελφότητες όπου έμαθε αλλά και δίδαξε.
Ο Απολλώνιος ήταν περισσότερο γνωστός για την διδασκαλία περί αθανασίας της ψυχής, της μετεμψύχωσης (μετενσάρκωση, η μετάβαση της ψυχής από το ένα σώμα στο άλλο), και της υπέρτατης θεότητας. Ταξίδεψε και κήρυξε εκτενώς σε όλη την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία όπου πάνω από δώδεκα ναοί ανηγέρθησαν προς τιμήν του.
Δεν τον συμπαθούσαν όλοι. Ο δεσποτικός αυτοκράτορας Νέρων και ο διάδοχός του Δομιτιανός τον φυλάκισαν, αλλά ο προφήτης λέγεται ότι απέδρασε θαυματουργικά. Έφτασε σε μεγάλη ηλικία, ίσως μέχρι τα 100, και πέθανε είτε στην Έφεσο όπου ίδρυσε την τελευταία σχολή του, είτε στην Ινδία.
Όσον αφορά τις προσωπικές του αρετές, μαθαίνουμε ότι ο Απολλώνιος ήταν πολύ όμορφος ως νεαρός, ευγενής, και είχε μια ισχυρή μνήμη και διάθεση για μάθηση. Του άρεσε το καλοπροαίρετο (και ενίοτε ειρωνικό) χιούμορ. Ο Απολλώνιος ήταν χορτοφάγος – απέφευγε να φάει ή να χρησιμοποιήσει οτιδήποτε ζωικής προέλευσης. Ζούσε μια απλή ζωή αφήνοντας τα μαλλιά του να μακρύνουν, φορώντας απλά λινά λευκά υφάσματα, και περπατώντας ξυπόλητος. Όταν έλαβε την κληρονομιά του πατέρα του, ο Απολλώνιος κράτησε ένα μικρό μέρος για τον εαυτό του και μοίρασε το υπόλοιπο στους φτωχούς συγγενείς του. Δεν παντρεύτηκε ποτέ ούτε έκανε παιδιά. Ο κυρίως σύντροφός του ήταν ένας αφοσιωμένος φίλος ονόματι Δάμις. Ο Δάμις αγαπούσε βαθιά τον Απολλώνιο και κρατούσε γραπτές σημειώσεις των δραστηριοτήτων του προφήτη.
Τα περισσότερα απ’ όσα ξέρουμε για τον Απολλώνιο προέρχονται από μια βιογραφία που έγραψε το 216 μ.Χ. ο Φλάβιος Φιλόστρατος, ένας Αθηναίος συγγραφέας μεγάλης φήμης. Το έργο του, Βίος Απολλωνίου, βασίστηκε σε πολλές πηγές, συμπεριλαμβανομένων των γραπτών του Δάμι και επιστολών που έγραψε ο Απολλώνιος. Μελετώντας τον Βίο Απολλωνίου, βρίσκουμε εντυπωσιακές παραλλήλους μεταξύ του Έλληνα δασκάλου και του Ιησού:
1. Άγγελοι έψελναν στην γέννηση του Ιησού. Αγγελιοφόροι του θεού Απόλλωνα έκαναν το ίδιο όταν γεννήθηκε ο Απολλώνιος.
2. Ο Απολλώνιος ήταν θαυματουργός θεραπευτής, και οι ιερείς έστελναν συχνά τους ασθενείς σ’ εκείνον για θεραπείες. Ο Ιησούς θεράπευε επίσης με θαύματα και λάμβανε παραπομπές.
3. Απολλώνιος και Ιησούς μπορούσαν να προλέγουν το μέλλον.
4. Αμφότεροι θεράπευαν την παράνοια διώχνοντας δαίμονες.
5. Ο Απολλώνιος μπορεί να επανέφερε έναν νεκρό στην ζωή. Σ’ ένα επεισόδιο, το σώμα μιας πλούσιας κοπέλας κηδευόταν. Ο Απολλώνιος έπιασε το χέρι της, έσκυψε, και είπε μερικές λέξεις χαμηλόφωνα. Άνοιξε τα μάτια της, μίλησε και την πήγαν πίσω στο σπίτι του πατέρα της. Συγκρίνετε με τον Ματθαίο 9:18-25 όπου ο Ιησούς ανασταίνει μια προσφάτως νεκρή κόρη ενός τοπικού αξιωματούχου πιάνοντας το χέρι της.
6. Ο Απολλώνιος ταξίδεψε στην Ρώμη όπου συνελήφθη με τις κατηγορίες ότι επέτρεψε να τον λατρέψουν, μίλησε κατά των κυβερνώντων δυνάμεων, και προσποιήθηκε ότι τα λόγια του ήταν εμπνευσμένα από τους θεούς. Ο Ιησούς συνελήφθη και δικάστηκε διότι ισχυρίστηκε ότι ήταν ο Ιουδαίος Μεσσίας, μίλησε τάχα κατά της εξουσίας, και είπε ότι είναι ο Υιός του Θεού.
7. Ο Απολλώνιος μπορούσε να εξαφανίζεται και να επανεμφανίζεται θαυματουργικά. Ο Φιλόστρατος υπονοεί ότι ο Απολλώνιος ίσως έφυγε από τον τάφο του μετά θάνατον από μόνος του. Ο Ιησούς εξαφανίστηκε από τον τάφο του μετά θάνατον και εμφανίστηκε θαυματουργικά ζωντανός αλλού.
8. Ιησούς και Απολλώνιος απέρριπταν τον πλούτο. Ζούσαν και ντύνονταν απλά.
9. Ο Απολλώνιος είχε έναν πιστό κύκλο μέχρι δέκα ατόμων με τα οποία ταξίδευε και ζούσε κοινοτικά. Αυτό είναι όμοιο με την συνοδεία των δώδεκα αποστόλων του Χριστού.
Ο υπαινιγμός φαίνεται ξεκάθαρος:
«Δεν υπήρξε ποτέ κάποιος άνδρας ονόματι Ιησούς από την Ναζαρέτ, αλλά το όνομα υιοθετήθηκε από τους σχεδιαστές του Χριστιανισμού για να καλύψουν την ταυτότητα του Απολλωνίου από τα Τύανα του οποίου τις διδασκαλίες και τρόπο ζωής υπέκλεψαν και χρησιμοποίησαν ως πρότυπο για να φτιάξουν το σύστημά τους.» (Raymond Bernard)
Οι υποστηρικτές της θεωρίας ότι ο Ιησούς ήταν ο Απολλώνιος επισημαίνουν ένα περίεργο γεγονός. Ο Δάμις δεν ανέφερε ποτέ τον Χριστό στα κείμενά του παρά τα εκτενή ταξίδια του Απολλωνίου στην Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Διακόσια χρόνια αργότερα, ο Φιλόστρατος ήταν επίσης σιωπηλός για την ύπαρξη του Χριστού αν και επεσήμανε τα λάθη άλλων θρησκειών. Φαίνεται ότι ο Δάμις και ο Φιλόστρατος δεν είχαν ακούσει ποτέ για τον Ιησού, ή δεν τους ένοιαζε, και αυτό μπορεί να είναι περαιτέρω απόδειξη ότι ο Χριστός δεν υπήρξε ποτέ. Ο Απόστολος Παύλος ήξερε μάλλον για τον Απολλώνιο και μπορεί να τον χρησιμοποίησε ως πρότυπο για τον μύθο του Χριστού. Ο Απολλώνιος ήταν στην πατρίδα του Παύλου την Ταρσό όταν ήταν παιδιά, και η τελευταία πόλη όπου ίδρυσε θρησκευτική σχολή ο Απολλώνιος ήταν η Έφεσος – ένα βασικό κέντρο του πρώιμου Χριστιανισμού.
Η θεωρία ότι ο Ιησούς ήταν ο Απολλώνιος έχει τους επικριτές της. Ο Βίος Απολλωνίου γράφτηκε πάνω από δύο αιώνες μετά τον Χριστό. Αυτό καθιστά πιθανό ένας μύθος περί Απολλωνίου να βασίστηκε στον Ιησού και όχι αντιστρόφως. Η Καινή Διαθήκη λέει ότι ο Χριστός είχε πολλές γυναίκες οπαδούς, αλλά αυτό δεν ισχύει για τον Απολλώνιο. Μια τέτοια λεπτομέρεια δεν θα είχε προστεθεί σε έναν μύθο του Χριστού αν δεν ήταν απαραίτητη. Εξ άλλου, ο παραδοσιακός Ιουδαϊσμός δεν επέτρεπε στις γυναίκες να παίζουν σημαντικό ρόλο στα θρησκευτικά ζητήματα, και οι πρώτοι Χριστιανοί προσπαθούσαν να προσηλυτίσουν Ιουδαίους.
Η θεωρία σ’ αυτό το κεφάλαιο επικεντρώνεται σ’ έναν συναρπαστικό πνευματικό δάσκαλο ο οποίος εμφανίστηκε στα ταραχώδη χρόνια του πρώτου αιώνα μ.Χ. Ακόμη και αν η θεωρία του Απολλωνίου δεν μας δίνει τελικές απαντήσεις για την ταυτότητα του Χριστού, μας προσφέρει άλλη μια ματιά στις πολλές πνευματικές παρόδους που έχει διαβεί η ανθρωπότητα. Μας υπενθυμίζει επίσης ότι οι πλανόδιοι κήρυκες είναι μέρος του πνευματικού μωσαϊκού της ανθρωπότητας για χιλιετίες. Κάποιοι εξ αυτών πετούν σήμερα πρώτη θέση σε πολυτελή αεροπλάνα, μένουν σε πολυτελή ξενοδοχεία, και προσελκύουν χιλιάδες οπαδούς σε γεγονότα τα οποία διοργανώνονται σε τεράστιους χώρους συνάντησης με εξελιγμένη οπτική και ακουστική τεχνολογία. Οι ξυπόλητοι κήρυκες του παρελθόντος έχουν διανύσει πολύ δρόμο.
Jesus Goes to Hollywood, σελ. 54-57
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σχόλια με greeklish δεν γίνονται δεκτά.