Βίος Απολλωνίου στην Σούδα

 
Απολλώνιος Τυανεύς, φιλόσοφος, γιος του Απολλωνίου και μητέρας της πόλεως ευγενούς καταγωγής. Όταν η μητέρα του τον συνέλαβε, είδε έναν Δαίμονα ο οποίος της είπε ότι αυτόν συνέλαβε, και ότι ήταν ο Πρωτεύς της Αιγύπτου, από τον οποίο κατάλαβε ότι είναι ο γιος του Πρωτέως· και ήκμασε επί Κλαυδίου και Γαΐου και Νέρωνος και μέχρι Νέρβα, επί του οποίου πέθανε· κράτησε σιωπή κατά το πυθαγόρειο έθιμο για πέντε έτη και εν συνεχεία έφυγε για την Αίγυπτο, μετά στην Βαβυλώνα στους μάγους· και μετά πήγε στους Άραβες, και συγκέντρωσε από όλους αυτούς τα αμέτρητα μαγικά τεχνάσματα που λέγονται γι’ αυτόν. Έγραψε τα ακόλουθα βιβλία:

Τελεταί ἤ περί Θυσιῶν
Διαθήκη
Χρησμοί
Ἐπιστολαί
Βίος Πυθαγόρου

Για εκείνον έγραψε ο Φιλόστρατος ο Λήμνιος μια βιογραφία που αρμόζει σ’ έναν φιλόσοφο, λέγοντας ότι ο Απολλώνιος ο Τυανεύς «ξεπέρασε τον Σοφοκλή στην σωφροσύνη, ο οποίος είπε ότι μόνον όταν έφτασε σε μεγάλη ηλικία γλύτωσε από τον άγριο και λυσσασμένο δεσπότη· αλλά ο Απολλώνιος, λόγω της αρετής και της εγκράτειας ακόμη και στα νιάτα του δεν υπέκυψε».

Και επίσης, «ασχολήθηκε με ακριβώς όμοια προς αυτά και προσήγγισε την σοφία με τρόπο πιο θείο και από αυτόν του Πυθαγόρα και υψώθηκε πάνω από τυράννους και έζησε σε χρόνους ούτε παλιούς ούτε νέους, οι άνθρωποι δεν τον γνωρίζουν ακόμη και από την αληθινή σοφία του, την οποία αυτός σε βάθος και σωστά άσκησε, αλλά άλλος επαινεί αυτό και άλλος εκείνο το χαρακτηριστικό του ανδρός, ενώ άλλοι πάλι, κρίνοντες εσφαλμένα, επειδή συναναστράφηκε με τους Μάγους των Βαβυλωνίων, τους Βραχμάνες των Ινδών και τους Γυμνούς της Αιγύπτου, τον θεωρούν μάγο και τον συκοφαντούν ότι τάχα με τρόπο δόλιο αναδείχθηκε σοφός. Ο Εμπεδοκλής όμως, αλλά και ο Πυθαγόρας και ο Δημόκριτος, αν και συναναστράφηκαν με μάγους και πολλά υπερφυσικά είδαν, δεν εντάχθηκαν ακόμη σ’ αυτήν την δυσφημισμένη τέχνη. Και ο Πλάτων που πήγε στην Αίγυπτο και ανέμειξε πολλά στοιχεία των εκεί προφητών και ιερέων στους διαλόγους του και σαν ζωγράφος προσέθεσε χρώματα σε σκιαγραφίες, ποτέ δεν θεωρήθηκε ότι ασκεί την τέχνη του μάγου, μολονότι περισσότερο από κάθε άλλον άνθρωπο φθονήθηκε ένεκα της σοφίας του.

Ούτε θα μπορούσε το γεγονός, ότι προαισθάνθηκε πολλά και προφήτευσε, να διαβάλει τον Απολλώνιο για την ικανότητα του αυτή, γιατί αλλοιώς θα ήταν διαβλητός βεβαίως και ο Σωκράτης για όσα προμάντευσε με την βοήθεια του δαιμονίου, καθώς και ο Αναξαγόρας για όσα προέλεγε. Κι όμως ποιος δεν γνωρίζει ότι ο Αναξαγόρας στην Ολυμπία, την στιγμή που κάθε άλλο παρά έβρεχε, μπήκε στο στάδιο σκεπασμένος με μια προβιά, επειδή προέβλεψε βροχή. Και ενώ αυτά τα έργα τα αποδίδουν στην σοφία του Αναξαγόρα, στερούν από τον Απολλώνιο την δυνατότητα να προγνωρίζει ένεκα σοφίας.

Μου φαίνεται λοιπόν, ότι δεν πρέπει κανείς να αντιπαρέλθει την άγνοια των πολλών, αλλά να εξετάσει κατά βάθος τον άνδρα και ως προς τους χρόνους κατά τους οποίους είπε ή έκαμε κάτι, και ως προς τους τρόπους της σοφίας, με τους οποίους έφτασε να θεωρηθεί δαιμόνιος και θείος. Άλλα στοιχεία συνέλεξα από τις πόλεις, όσες τον αγαπούσαν θερμά, άλλα από τα ιερά, όσα από αυτά, επειδή είχαν καταλύσει τους θεσμούς, τα επανέφερε στον ορθό δρόμο, άλλα απ’ όσα είπαν άλλοι γι’ αυτόν και άλλα από τις επιστολές εκείνου. Και έστελνε επιστολές προς βασιλείς, σοφιστές, φιλοσόφους, προς τους Ηλείους, τους Δελφούς, τους Ινδούς, τους Αιγυπτίους, περί των θεών, εθίμων, ηθών, νόμων, και όλα αυτά [...] αλλά τις πιο ακριβείς λεπτομέρειες τις συνέλεξα απ’ τον Δάμι».

Αυτός ο Απολλώνιος Τυανεύς είχε ισχυρή μνήμη όσο κανείς, συγκρατούσε την φωνή σιωπώντας, διάβαζε πολλά, και ακόμη και στα 100 είχε ισχυρότερη μνήμη από τον Σιμωνίδη. Και υπάρχει ένας ύμνος στην μνημοσύνη τον οποίο συνήθιζε να τραγουδά, ο οποίος λέει ότι όλα μαραίνονται από τον χρόνο, αλλά ο ίδιος ο χρόνος είναι αγέραστος και αθάνατος λόγω της μνημοσύνης·

Ο Απολλώνιος είπε το εξής για τον Αναξαγόρα: «ο Κλαζομένιος ο οποίος παρέδωσε τα κτήματά του στα κοπάδια των προβάτων, φιλοσόφησε μάλλον για τα πρόβατα παρά για τους ανθρώπους, ο δε Κράτης ο Θηβαίος που πέταξε τα χρήματά του στην θάλασσα, δεν ωφέλησε ούτε τα πρόβατα ούτε τους ανθρώπους».

Υπήρξε ένας άλλος Απολλώνιος Τυανεύς, φιλόσοφος, ο νεώτερος, ο οποίος έζησε επί βασιλείας Αυτοκράτορα Αδριανού, όπως λέει ο Αγρέσφων στο περί Ὁμωνύμων.